Wat is je favoriete papier en waarom?
Ik hou van ‘eenvoudig’ papier met karakter. Hierbij is de tint ontzettend belangrijk. Het mag niet spierwit zijn; het liefst is het ietsje grijs en niet te geel. Ook tactiliteit, zachtheid, oppervlakte, opaciteit en zelfs het geluid van het papier zijn aspecten waarop ik let. Het liefst gebruik ik lage gramsgewichten. Soms verdwijnen de eigenschappen van papier in hogere gramsgewichten, het wordt dan te stug of plasticachtig. Heldere keuzes vind ik belangrijk: ongestreken of écht glossy. Vandaar dat ik nog nooit silk papier heb gebruikt. Ik kan ook niet tegen papier wat al erg ontworpen is door bijvoorbeeld een bewerking met glitter, een gekke tweed persing, een ‘curious touch’ of iets dergelijks. Dit zijn allemaal papieren die een chique uitstraling moeten hebben, maar vaak is het tegendeel waar.

A Study on Colour, Katja Mater

De papieren die ik sinds jaar en dag graag en vaak gebruik, zijn Royal Print gesatineerd en Royal Print mat. Beide versies hebben een mooie tint, die bij gestreken soorten niet vaak te zien is. Ze zijn goed voor foto’s en niet te doorschijnend. Het nadeel is dat ze houthoudend zijn en daardoor snel vergelen. Voor bepaalde uitingen vind ik dat zelf niet erg, maar voor boeken die langer mee moeten gaan, is het minder mooi.

Kun je een voorbeeld geven van een ontwerp dat je hebt gemaakt, waarbij papier een bijzondere of juist heel functionele rol speelt?
In denk dat ik bij ieder project papier een rol probeer te laten spelen. Bijvoorbeeld door in een boek inhoud te structuren met wisseling van papier, waardoor een bepaald ritme wordt gecreëerd. Het papier dat ik voor de uitnodiging van Prijs de Prijs heb gebruikt, had weer een functionele rol. De uitnodiging is een referentie aan een envelop, waarbij de klep aan de achterkant van een gevouwen A4tje is geplakt. Het papier moest sterk genoeg zijn om zonder al te veel schade verstuurd te kunnen worden. Daarnaast was het van belang dat het papier de waarde van het object onderstreepte. Hiervoor heb ik Munken Lynx Rough 300 g/m2 Het ongestreken, zeer tactiele oppervlak van het Munken Lynx Rough en de natuurwitte tint zorgen voor een natuurlijke uitstraling en een authentiek papiergevoel. Dankzij de hoge opdikking kan je een lager gramgewicht kiezen met behoud van de aangewezen dikte en stijfheid van het drukwerk gebruikt, het is niet te wit en niet te geel en heeft een mooi oppervlak.

Uitnodiging Prijs de Prijs

Hoe belangrijk is de papierkeuze in de ontwerpen die je maakt? Besteed je veel tijd aan het uitzoeken van papier?
De papierkeuze is ontzettend belangrijk, net zo belangrijk als de typografie of bladspiegel; het bepaalt hoe het drukwerk voelt. Ik besteed veel tijd aan het kiezen van papier of een combinatie van papieren. Ik ga iedere keer weer door de complete collecties en monsters heen die ik heb (en eindig soms weer bij dezelfde keuzes). Het is een lastig proces, omdat veel soorten uit de collectie zijn verdwenen, de foute looprichting hebben of alleen op aanmaak beschikbaar zijn. Ik moet bekennen, dat mijn feitelijke kennis over hoe papier precies gemaakt wordt en wat voor consequenties dat heeft, erg beperkt is.

Ik kan ontzettend lang twijfelen of ik de juiste keuze heb gemaakt en daardoor het bestellen van de oplage uitstellen. Bij een fotoboek is het belangrijk een papier te kiezen dat goed is voor weergave van beelden, maar soms is het ook  juist goed iets te kiezen dat er een beetje tegenin gaat. Het voelt altijd een beetje als een gok en het blijft tot het laatste moment spannend; vooral als je geen tijd hebt een dummy te laten maken van een boek, dan weet je pas als het van de binder terug is, hoe het echt werkt.

Foto en Copyright by G.P. Fieret Volume 2

Kun je een ontwerp van een andere ontwerper aanwijzen waarvan de papierkeuze je aanspreekt?
Het is lastig er één te noemen. Er zijn namelijk veel papierkeuzes die ik goed vind, maar ik zag laatst bij Drukkerij Slinger een boek van Gerard Fieret. Hiervoor is het papier RecyStar gebruikt, wat ik heel goed bij de beelden vind werken. Als ik een uitnodiging, een visitekaartje of dergelijks zie, waarbij me de keuze aanspreekt, bewaar ik een voorbeeld voor mijn papierverzameling.

Zijn er dingen die je mist in het huidige aanbod van papier?
Het is ieder keer weer moeilijk goed glossy papier te vinden dat niet spierwit en niet te doorschijnend is. Niet houthoudende papieren hebben meestal minder karakter. In de collectie van Bührmann Ubbens staan veel mooie gestreken soorten die een beetje op Royalprint lijken en allemaal niet meer bestaan. Verder is het erg lastig mooi gekleurd of grijs papier te vinden op grote vellen en in gramsgewichten boven de 300g .

Wat is je grootste frustratie op het gebied van papier?
Zoals eerder beschreven verdwijnen steeds meer papiersoorten. Dat maakt het lastig het overzicht te bewaren. Vaak zijn papieren niet op tijd leverbaar of alleen op aanmaak beschikbaar. Nadat ik door mijn collectie heen ben gegaan en een aantal opties heb, bel ik de papierleverancier om te kijken of het papier überhaupt nog bestaat en bestel actuele monsters. Het komt namelijk voor dat het monster uit de collectie verschilt van het actuele papier. Soms duurt het erg lang voordat je monsters in huis hebt (Bührmann Ubbens levert meestal binnen 24 uur, dat vind ik een goeie service).

Afhankelijk van de batch die je voor je oplage krijgt kan er ook een redelijk groot tintverschil zijn – de actuele monsters zijn getint en het oplage papier niet. Dit kun je niet voorkomen, maar het is toch wel erg frustrerend.

The Gentlewoman, cover

The Gentlewoman, issue n°4

Is het voor ontwerpers makkelijk of juist moeilijk om aan informatie over papier,  papiermonster en/of collecties te komen?
In de loop van de jaren heb ik een verzameling aangelegd met de collecties van een aantal papierleveranciers (Bührmann Ubbens, Proost&Brandt, Antalis, Igepa), papiermonsters en voorbeelden, die ik mooi vind. Maar ik vind het steeds moeilijker om aan informatie te komen, omdat steeds meer soorten verdwijnen en je niet weet hoe compleet je collectie écht is. Aan de telefoon met een leverancier overleggen is meestal lastig; ze moeten je werk toch wel kennen om te weten wat je goed vind. Met drukkers overleggen is zeker van belang; Freek van Calff & Meischke heeft me waardevol advies gegeven en al vaak papier aanbevolen, dat ik heb gebruikt. Hij weet altijd weer papier te vinden, dat niet in ieders collectie zit.

De Burgemeester, Dana Lixenberg

door Veronica Ditting