Wat is je favoriete papier en waarom?
Ik vind de veelzijdigheid het boeiende aan papier. Papier is overal om ons eens heen en is van groot cultureel belang. Ik ben in de jaren 80 op Japanse papier [washi] gestuit en dat heeft mijn perceptie van papier veranderd. Ik ben papier naast drager van informatie ook als stille sneeuw gaan zien.

Rosbeek 52, Dag papier, samenstelling en ontwerp Beppe Kessler en Reynoud Homan, uitgave van drukkerij Rosbeek, Nuth, 2002

Kun je een voorbeeld geven van een ontwerp dat je hebt gemaakt, waarbij papier een bijzondere of juist heel functionele rol speelt?
In Goodwill reeks nr 52 van drukkerij Rosbeek stelden Beppe Kessler en ik ‘Dag papier’ samen waarbij we een breder begrip van papier en mogelijkheden met papier presenteerden. Uitgangspunt was de zintuiglijke ervaring en het gebruik van papier. In onze papierkeuzes en bewerkingen zochten we grenzen op: zelfs tot verbranden toe.

Rosbeek 52, Dag papier, samenstelling en ontwerp Beppe Kessler en Reynoud Homan, uitgave van drukkerij Rosbeek, Nuth, 2002

Rosbeek 52, Dag papier, samenstelling en ontwerp Beppe Kessler en Reynoud Homan, uitgave van drukkerij Rosbeek, Nuth, 2002

Hoe belangrijk is de papierkeuze in de ontwerpen die je maakt? Besteed je veel tijd aan het uitzoeken van papier?
Het uitzoeken van papier behoort tot de praktijk van de grafisch ontwerper. Als boekontwerper begin ik met het bepalen van het formaat. Papierkeuze hangt daarmee samen en monstervellen bestel ik op het drukformaat om ze goed te kunnen bekijken. Daarna laat ik dummy’s maken om het fysieke geheel te kunnen beoordelen. Ik maak meerdere keuzes voor het oplagepapier en laat daar proefdrukken op maken zodat grafisch ontwerp, lithografie en druk het juiste geheel gaan vormen.

Kun je een ontwerp van een andere ontwerper aanwijzen waarvan de papierkeuze je aanspreekt?
De expressie van papier geeft mogelijkheden tot structurering en sensibilisering. In het boekontwerp is het een krachtig gereedschap waarmee je kan fluisteren of een paukenslag kan maken. Boeken waarbij de expressie goed is afgestemd op inhoud en boektypologie hebben mijn interesse. Bij deze vraag denk ik aan de Land of the Spotted Eagle van Lothar Baumgarten, vormgegeven door Walter Nikkels. Eenvoud in romandruk en offsetkarton, de Fournier in lood gezet, enkele primaire kleuren, sprekend wit.

Land of the Spotted Eagle, Lothar Baumgarten, Städtisches Museum Abteilberg, Mönchengladbach, typografie Walter Nikkels, ISBN 3 924039 00

Zijn er dingen die je mist in het huidige aanbod van papier?
De reductie in papiertypen is al jaren merkbaar. Ik mis de mooie ongestreken kleurreeksen van weleer die je bij verschillende leveranciers kon vinden. Een vervanger van Reprobank of Rijnbank zou geweldig zijn.

Wat is je grootste frustratie op het gebied van papier?
De snelle veroudering van hedendaags papier. Vaak zien oude boeken er na eeuwen nog als nieuw uit. Hedendaagse drukwerk is snel vergeeld en bejaard. Er zijn geen garanties op papier. De beschikbaarheid van het aanbod is zo veranderlijk als het weer geworden. Als opdrachtgever en ontwerper heb je hier weinig invloed op.

Is het voor ontwerpers makkelijk of juist moeilijk om aan informatie over papier, papiermonster en/of collecties te komen?
De meeste praktische informatie krijg ik enerzijds door vragen te stellen aan drukkerijen, binderijen en collega’s en anderzijds door veel papier door mijn handen te laten gaan. Het papierlaboratorium blijft de drukkerij waar inkt en papier samenkomen. Daar doe ik aan de pers de meeste ervaring op.

Hoe zie je de toekomst van papier?
Papier blijft. Binnen de grafische industrie verwacht ik minder keuze in aanbod en mogelijkheden.

door Reynoud Homan