Als beeldend kunstenaar maak ik zowel schilderijen als ruimtelijk werk. Voor het ruimtelijke werk maak ik gebruik van papier. Ik ontwerp  bouwplaten van dieren, en dan vooral van vogels. Als kind knipte en plakte ik bouwplaten van vliegende vogels, ontworpen door Malcolm Topp. Deze bouwplaten waren mijn grote voorbeeld. Ik beschouw deze Engelse ontwerper als de nestor van het bouwplaten ontwerpen. Nadat ik zijn modellen allemaal gemaakt had ben ik al gauw begonnen zelf dieren te vervaardigen van papier in bouwplaatvorm.

Goudvink, gemaakt van bouwplaat, aquarel

Op de kunstacademie ben ik opgeleid voor het schilderen, maar het ontwerpen van bouwplaten is steeds als een rode draad door mijn werk blijven lopen.
Het leuke van bouwplaten is, vind ik, dat je zowel in het platte vlak als ruimtelijk werkt. Ik begin altijd met het ontwerpen van de vorm van de vogel. Vroeger deed ik dat met de ‘try and error’ methode. Uitgaande van kegels en cilinders probeerde ik door het inknippen van deze onderdelen tot de juiste vorm te komen. Het was erg veel werk voor de vorm goed was. Daarom ben ik nu erg blij met computerprogramma’s zoals ‘pepakura’ die het ontwerpen van een bouwplaat een stuk sneller maken. Met pepakura kunnen 3D vormen, ontworpen op de computer als het ware uitgevouwen worden en als een complete bouwplaat uitgeprint worden.
Toch is ook dat programma beslist niet zaligmakend, kniplijnen lopen vaak verkeerd en altijd kaarsrecht, waardoor de dieren te hoekig zijn. Ik bewerk de pepakura-vormen verder in andere tekenprogramma’s op de computer. En er blijft nog steeds veel uitprobeer-werk noodzakelijk voordat het ontwerp naar mijn zin is.

Huismus, gemaakt van bouwplaat, aquarel

Bouwplaat huismus, papier

Het schilderwerk doe ik nog steeds met de hand, meestal met aquarelverf of gouache. Ik ben nu eenmaal in de eerste plaats schilder. Ik beschouw mijn modellen eigenlijk ook als ruimtelijke schilderijtjes. De bouwplaat wordt ingeschilderd, voordat deze wordt gemonteerd, dat is een stuk makkelijker dan achteraf het model beschilderen. De modellen werk ik na het monteren nog uitvoerig bij. Ook lijst ik ze in achter glas om ze wat beter te beschermen.
De modellen zijn duurzamer dan de meeste mensen denken. Ik gebruik weliswaar dun papier, maar alle modellen die ik heb gemaakt zijn tot dusver goed gebleven. Papier is een prachtig materiaal om ruimtelijk mee te werken. Je kan er eigenlijk van alles mee creëren. Ik maakte ook een serie zeewezens van papier, kleine creaturen uit de diepzee in diverse bizarre vormen en kleuren. Sommige van de vissen gaf ik een eigen lichtje met behulp van glasvezel.

Ook andere mensen stel ik in de gelegenheid mijn bouwplaten te maken. Op mijn site bied ik een aantal bouwplaten aan, als gratis download. Op deze manier wordt mijn werk verspreid. Ik vind het leuk om te zien hoe mensen over de hele wereld mijn papierkunst maken. Ik hoop op die manier mijn liefde voor dieren en natuur een beetje te kunnen overbrengen. Natuurlijk is er maar een kleine groep mensen die zich hobby-matig bezighoudt met papieren bouwplaten, maar ik heb de indruk dat er de laatste jaren een hernieuwde belangstelling voor is, door de komst van de kleurenprinter.

Padje, gemaakt van bouwplaat, aquarel

Behalve vogels en andere dieren heb ik ook mensen, boomhutten en scheepjes van papier geknutseld. Deze maakte ik vooral als hulpmiddel voor bij het maken van olieverfschilderijen, om de licht- en schaduwwerking te kunnen bestuderen, en ook om de verbeelding als het ware te ‘triggeren’, voor het maken van het schilderij.
Deze bootjes en hutjes maakte ik echter niet in bouwplaatvorm omdat ze al improviserend en losjes in elkaar zijn gezet. Bijvoorbeeld een scheepje met vluchtelingen. De mensen op de boot zijn eigenlijk niet meer dan wat propjes. Het oog vult de rest in.

In dit filmpje kun je zien hoe ik een papieren ijsvogel ontwerp:

Door Johan Scherft