Op 2 juni 2016 was ontwerper Remco van Bladel te gast tijdens de inloop in De Monsterkamer. Hieronder – tussen de foto’s door – een verslag van de lezing. Fotografie: Justina Nekrašaitė.

‘Bijna vijfduizend euro aan goud is in lucht opgegaan’, vertelt Remco van Bladel (1977) over de postercampagne die hij ontwierp voor de Nederlandse deelname aan de afgelopen Biënnale van Venetië. Vanuit zijn studio in Amsterdam werkt Remco aan boekontwerp, (online) publishing projecten, identiteiten, tentoonstellingen en interactieve apps. Zijn opdrachtgevers lopen uiteen van kunstenaars als Navid Nuur, Jonas Staal, Erik van Lieshout en Gert-Jan Prins, en instituten zoals Witte de With, e-flux, New World Summit, Metropolis M, Rijksakademie voor Beeldende Kunsten, STEIM en Extra City Kunsthal, Antwerpen.

Elk project vormt zich door de intensieve samenwerkingen die hij aangaat met kunstenaars, curatoren en programmeurs. Zo ook met kunstenaar herman de vries, die in Venetië in het Nederlandse paviljoen exposeerde. de vries werkt in zijn eigen drukwerk alleen met de letter Futura, en Remco was gevraagd dat ook te doen. Maar hij wilde het toch meer naar zijn hand zetten en ontwikkelde een eigen, nét iets afwijkende versie van de Futura, geïnspireerd op de oorspronkelijke schetsen van Futura-ontwerper Paul Renner (1878-1956). Uiteindelijk, ‘na een paar dagen praten in het bos’, ging de vries hiermee akkoord. Ook liet hij iedere affiche voorzien van een gouden stip, voor herman de vries metafoor voor het centrum van de wereld, die hij nauwgezet in kaart brengt met ontelbare verzamelingen, van onder meer zandsoorten, blaadjes en geneeskrachtige kruiden. Iedere stip was uniek – foliedrukker Romeyn in Uithoorn ontwikkelde er speciaal een nieuw stempel voor – en van 16 karaats bladgoud. ‘Allemaal van onze belastingcenten’, zegt Remco er met een glimlach bij. Prachtig, maar niets meer van over natuurlijk: de posters zijn lang en breed overgeplakt, verwijderd, weggesleten.

Remco heeft dan al verteld dat hij mede-oprichter is van uitgeverij en presentatieruimte Onomatopee in Eindhoven, en van het online platform WdW Review van Witte de With in Rotterdam. Beeldende kunst, maar ook muziek en geluidskunst spelen een grote rol in zijn werkwijze en houding ten opzichte van zijn praktijk. Zo vertelt hij over zijn boek The Destructive Caharacter van Dick Raaijmakers, een van de eerste pioniers op het gebied van elektronische muziek. Remco: ‘Het moest een academisch boek worden, dat tegelijkertijd zou functioneren als sculpturaal object. Dat zie je terug in de lay-out, met alinea’s die overhellen, als een gebouw dat om dreigt te vallen. Daarnaast bevat het boek een explosie van geluid, vertaald naar beeld. Allemaal kleine gaatjes, in het papier gelaserd, een beetje alsof je naar geluid kijkt door een cat-scan. De kern zit in het midden, de explosie kan je als een animatie door het boek heen volgen.’

Bij Onomatopee maakte hij een serie picture discs met muzikanten/kunstenaars, 10” lp’s met een afbeelding erop. ‘Een soort zelfportretten’, zegt Remco. ‘We maakten daar ook een tentoonstelling bij, dat was voor mij voor het eerst, het voelde een beetje als een speelplaats; om te zien waar grafisch ontwerp ophoudt en tentoonstellingsontwerp begint.’ De link met muziek is voor Remco heel vanzelfsprekend, legt hij uit: ‘Mijn vader had een platenzaak, dus ik was de hele tijd omringd door muziek. Mijn afstudeerscriptie ging over de manier waarop je de theorieën van John Cage kan toepassen in de kunst.’ Hij laat de albumhoes zien die hij ontwierp voor Justin Bennets geluidsproject Shotgun Architecture (2008), en vertelt hoe hij samen met geluidskunstenaar Gert-Jan Prins binnen Onomatopee een speciale ruimte voor geluid ontwikkelde.

Voor een eerdere Biënnale van Venetië, in 2013, realiseerde hij samen met kunstenaar Jonas Staal een app voor de mobiele telefoon. ‘Jonas’ uitgangspunt was dat op zo’n biënnale de machtsstructuren tussen de verschillende deelnemende landen zichtbaarder zijn dan normaal. Alle koloniale grootmachten van weleer zijn gesitueerd in de Giardini, alle andere landen verspreid door de stad – geen toeval natuurlijk. We wilden alle bondgenootschappen zichtbaar maken, dus ontwierpen we een plattegrond waarmee je langs de landenpaviljoenen kon navigeren, en bijvoorbeeld een G20-tour kon doen, of een tour langs de OPEC-landen.’

Met het online platform WdW Review, dat hij in 2012 voor Witte de With ontwikkelde, kon hij de mogelijkheden onderzoeken van gratis aangeboden webtechnologie als WordPress, en hoe je daar een repsonsieve website van kunt maken. ‘Dingen die we nu vanzelfsprekend vinden, voetnoten die in de tekst geïntegreerd zijn bijvoorbeeld, waren toen nog volledig nieuw. De technologie is erg interessant, vind ik. Het zorgt ervoor dat je je weer meer op de typografie kunt concentreren, het brengt het vakmanschap van boekontwerp terug naar online.’ Paradoxaal genoeg is er nu het plan om van WdW Review een boek te maken. ‘We werken nu al vier jaar aan het project, en in die periode zijn online platforms enorm opgekomen. De vraag is: hoe kan je die op een goede manier archiveren, zonder dat het enorm kostbaar wordt? Dan kom je toch uit bij een boek. Ergens na de zomer moet het verschijnen.’

Iets heel anders is de New World Summit, die hij samen met Jonas Staal ontwikkelde. ‘Jonas wilde een organisatie beginnen, als kunst. We vergeleken allerlei parlementen, dat werd een blueprint voor het ontwerp, dat we samen met architect Paul Kuipers ruimtelijk uitwerkten. De New World Summit is een parlement dat stateloze politieke organisaties van over de hele wereld de gelegenheid biedt om te debatteren over wat hun idee van een staat is, een plek dus waar pure democratie plaats kan vinden. Ik zie mezelf overigens niet zozeer als een geëngageerde vormgever. Maar je steekt er wel veel vanop als je samenwerkt met al deze verschillende partijen.’

Ondertussen realiseerde Remco ook ‘gewoon’ verschillende boeken, zoals Yonder (2013) van fotograaf Marnix Goossens, waarvoor hij een speciaal vouwsysteem ontwikkelde en de bindwijze de plaatsing van de afbeeldingen bepaalde. En Cross-Examinations (2015), een boek over schrijven, wissen en herschrijven, met een bijzonder gelaagde lay-out waarbij de tekst zichzelf als het ware opeet, voor Extra City. Remco: ‘De online projecten die ik doe helpen me als ik nadenk over een boek, en vice versa. Het klopt dat ik me met veel verschillende dingen bezig houd, boeken, architectuur, tentoonstellingen, websites, apps. Maar het is heel prettig om tussen al die verschillende media te kunnen navigeren, en daar toch telkens je eigen methode op toe te kunnen passen.’

Het activiteitenprogramma van De Monsterkamer in 2016 wordt ondersteund door Stimuleringsfonds Creatieve Industrie.