De Monsterkamer

Niels Schrader over papier

Wat is je favoriete papier en waarom?
Een van mijn favoriete papieren is Elementa Opaque 60 grams, ongestreken Elementa Opaque is een houtvrij ongestreken dundrukpapier met een uitstekende opaciteit. . Vanwege de simpele uitstraling, het geknisper en het lage gewicht. Samen met drukkerij robstolk heb ik het papier in 2009 uitgekozen voor de publicatie Heartbeat Iran, als verwijzing naar het dundruk papier in de Bijbel en de Koran. Uiteindelijk kwam er bij het drukken in waterloos offset nog een dikke laag inkt bovenop en kreeg het boekwerk aardig volume. Ondanks zijn hoge opaciteit is het papier nog transparant genoeg om de onderliggende lagen van de boekblok door te laten schemeren. Al met al is het dus een papier met extreem tegengestelde eigenschappen, en dat is precies wat het zo interessant maakt.

Gabriëlle Schleijpen, Heartbeat Iran, Rietveld Academie (2010)

Kun je een voorbeeld geven van een ontwerp dat je hebt gemaakt, waarbij papier een bijzondere of juist heel functionele rol speelt?
Voor het Jaarverslag van de Mondriaan Stichting hebben we in 2009 het 54 grams doorslagpapier CCP (Carbonless copy paper) gebruikt. Het blauwe ondervel is het enige type CCP papier dat niet afgeeft omdat het onder op de stapel zit. Het blauwe papier paste uiteindelijk ook perfect bij het ontwerp van de publicatie want daarin werden trefwoorden en hun synoniemen doormiddel van hyperlinks met elkaar verbonden (blauw is de default-kleur van een internet-koppeling). Door het samenbrengen van de kleur blauw en een in zijn aard vergankelijk drukwerk (jaarverslagen zijn maar een jaar actueel) veranderde bij de opdrachtgever het jaar 2008 op gegeven moment in ‘het blauwe jaar’. Het idee dat tijd ineens een kleur krijgt, vind ik nog steeds heel erg mooi.

Mondriaan Stichting, Jaarverslag 2008 (2009)

Hoe belangrijk is de papierkeuze in de ontwerpen die je maakt? Besteed je veel tijd aan het uitzoeken van papier?
Het uitzoeken van het juiste papier is met name belangrijk bij duurzame producties zoals boeken. Maar de meesten papiersoorten die ik intrigerend vind kom ik toevallig tegen, in een papierwinkel of als ik boodschappen doe. Ik hou er namelijk van als het type papier niet te pretentieus overkomt, maar eerder een bepaalde vorm van understatement uitstraalt. Dat zijn veelal gerecyclede papiersoorten met tactiele kwaliteiten. Meestal bewaar ik dan een knipsel van het betreffende papier in een grote doos op mijn studio en ga ik daarin graven wanneer ik weer aan een nieuw project begin. Zo besteed ik feitelijk niet veel tijd aan het zoeken van een bepaalde papiersoort, maar meer aan het vinden van bedrukbare vellen die dan dezelfde eigenschappen hebben.

Bavo, Cultural Activism Today. The Art of Over-Identification, Episode Publishers (2007)

Kun je een ontwerp van een andere ontwerper aanwijzen waarvan de papierkeuze je aanspreekt?
De meest voortreffelijke keuze van papier die ik ooit ben tegengekomen was het Rijnbank papier Rijnbank papier bestaat niet meer, wel heeft Irma Boom in samenwerking met Igepa een papiersoort ontwikkeld die er op lijkt: IBO One. dat Irma Boom voor haar postzegelboeken heeft gebruikt. Ik kan me nog herinneren dat het destijds reden genoeg was om bij haar te solliciteren voor een freelance plek. Wat uiteindelijk ook gelukt is…

I. Helen Jilavu, ZONTA-Kunstpreis (2014)

Zijn er dingen die je mist in het huidige aanbod van papier?
De looprichting! Dat is iets wat tegenwoordig bijna nergens meer gepubliceerd wordt en toch een belangrijk stuk informatie is.

Wat is je grootste frustratie op het gebied van papier?
Mijn grootste frustratie is, als ik er achter moet komen dat een bepaalde papiersoort niet meer beschikbaar is. Heel irritant. Sommige soorten papier hebben een veel te korte levensduur.

Ruurd Roorda en Bas Kegge, Vitale Architectuur, nai010 (2016)

Is het voor ontwerpers makkelijk of juist moeilijk om aan informatie over papier, papiermonsters en/of collecties te komen?
Ik heb altijd kunnen rekenen op de expertise en steun van drukkerij robstolk. Omdat we door de jaren heen inmiddels veel mooie projecten samen gerealiseerd hebben is er ook een goede vriendschap ontstaan. Ik mag mezelf gelukkig prijzen met het feit dat ik er altijd terecht kan. De meest recente vondst die we onlangs samen deden was een papier voor wijnetiketten. Full colour bedrukt… Heel leuk!

Hoe zie je de toekomst van papier?
Ik ga ervan uit dat papier als informatiedrager blijft bestaan. Maar het zal dan met name ingezet worden voor duurzame toepassingen, b.v. om kennis en ervaring door de eeuwen heen te bewaren. Want ook al wordt tegenwoordig veel op het scherm gelezen, het is vooral vluchtige informatie zoals nieuws dat via de elektronische media verspreid wordt. In het tijdperk van ‘alternatieve feiten’ zullen papier en boeken ongetwijfeld een nieuwe vorm van autoriteit krijgen.

www.onlineopen.org (2015)

Interview door De Monsterkamer met Niels Schrader