Jan en Toon komen iedere maand op de drukkerij langs. Dat doen ze al dertig jaar. De volle zakken met afvalpapier worden door Jan op de aanhanger gelegd. Dat lukt Toon niet meer, daar heeft hij de adem niet meer voor. Maar Toon heeft het rijbewijs. Oud papier is voor hun een belangrijk centje boven hun AOW. Als er tijd voor is drinken ze na het inladen een bakje koffie. Met de vertrouwde sigaret in de hand.

Jan en Toon aan de koffie

Toon en Jan bij het zakken laden

Janine is een jonge, enthousiaste grafisch ontwerpster. Een dromer die prachtig werk maakt. Kunstcatalogi, idioot leuke brochures, steeds wegmijmerend over dingen die nog nooit grafisch zijn uitgeprobeerd. Tien ontwerpers uitnodigen om een poster over Tilburg te maken. En vervolgens de drukkleuren van verschillende ontwerpen over elkaar heen drukken: CMYTwerk. En het afvalpapier gebruiken voor de uitnodigingen. Duizenden posters zonder papierafval. En als Janine ontdekt dat wij al ons binnenkomende pakpapier schoonsnijden en hergebruiken ziet ze meteen mogelijkheden. De prachtige kleurige vellen van Incada Exel, het strenge blauw van G-print. De hele wereld biedt mogelijkheden.

CMYTwerk, een grafisch experiment

Zwoegend zit ik gebogen over de Milieubarometer. Als drukkerij die beweert duurzaam te produceren moet je toch aan kunnen tonen hoe goed je presteert? Klimaatneutraal werken, CO2-uitstoot, milieubelasting, aantonen dat je ecologische voetafdruk ieder jaar kleiner wordt. Maar moet dat dan door milieu- en duurzaamheidscertificaten te halen? En te meten via bijvoorbeeld een Milieubarometer? Maar hoe kan ik Jan en Toon zover krijgen dat ze gaan wegen hoeveel papierafval ik ieder jaar produceer? Hoe maak ik meetbaar dat ik inpakpapier hergebruik, afvalpapier gebruik in de printer en biologische producten op tafel zet? Dat ik gewoon zo weinig mogelijk verspil.

Certificaten kunnen een goede stimulans zijn voor bedrijven. Zij kunnen dan aantonen dat ze zich aan bepaalde normeringen houden. Voor kleine bedrijven werkt dat niet. De certificaten zijn te duur. Interne overlegstructuren zijn overbodig. Protocollen zijn overkill. Als kleine milieubewuste bedrijven zich al aan bepaalde normen houden komt dat door de gemotiveerdheid van degenen die er werken. Bij hen is milieubewust gedrag een vanzelfsprekendheid. Als overheden en bedrijven gaan eisen dat hun leveranciers over certifceringen beschikken gooien ze het kind met het badwater weg. Net de kleine parels zijn niet in staat certificaten binnen te slepen maar ook zij zetten aan tot nieuwe ontwikkelingen, proberen nieuwe dingen uit, zelfs als het rendement daarvan (nog) niet duidelijk is. Hoe ga je daar als ontwerper/opdrachtgever op de goede manier mee om?

Helaas zijn certificaten niet de garantie voor milieubewust gedrag. Zij geven aan dat er geen milieu-onverantwoord gedrag plaatsvindt. Voor velen zijn ze een mogelijkheid om orders van overheden en bedrijven binnen te halen waar certificeringen een voorwaarde zijn. Maar je kunt bijvoorbeeld je drukker ook vragen welke minder milieubelastende producten (papier, inkt, energie, chemicaliën) hij gebruikt, wat hij doet om de milieulast te verminderen. Kortom, werken aan een relatie met je drukker. Milieubewustzijn draait om mensen, niet om certificaten.

Lou Niesten,
Drukkerij Mezclado – Tilburg