Poëzie: Elefantenhaut, Gustav Wasa, Job Parilux, Bierviltjeskarton, Pordenone, Chromomat club, Mirenta, Euroart mat, Tintoretto stucco, Arctic mat, Symbol Pearl Ice, Kraft, Splendorlux, Pyros, Procurator, Mellotex, Rijnbank, Sapphire, Wolkenmarmer.

Wat is je favoriete papier?
Ik ben lui. Ik heb thuis een plank vol met papiercatalogi, maar weet dat het onzeker is of het papier dat ik zou willen hebben nog wel in de handel is. Is er niet genoeg vraag, dan is het aanbod zo verdwenen. Als je geluk hebt is er misschien nog ergens een restpartijtje. Dus een verstandige luie ontwerper ging altijd naar de drukkerij en liet zich daar adviseren. Dat bracht misschien beperkingen in de keuze met zich mee, maar dat merkte je niet zo. Tegenwoordig is die beperkte keuze er natuurlijk niet meer, dank zij De Monsterkamer.

Een nadeel van mijn afkomst uit het actiewezen was dat je vaak projecten had die niet teveel mochten kosten, en dat beperkte de papierkeuze. Job Parilux? Houtvrij tweezijdig kunstdruk papier (niet meer verkrijgbaar) Nooit gebruikt. Wel werd je vindingrijker wat betreft alternatieve oplossingen, om dat goedkope papier te compenseren.

Hoe belangrijk is de papierkeuze in de ontwerpen die je maakt? Besteed je veel tijd aan het uitzoeken van papier?
Het grote Vouwboek (uitgeverij A. van Breda, 1955) is mijn oorspronkelijke inspiratie. Je kon een opblaasbare kikker van papier vouwen. Was het papier daar wel geschikt voor? Blijft de vouw zitten, of springt de kikker ongewenst weg? Vroeger maakte je je daar niet druk om. Je nam wat voorhanden was. Voor veel dingen die ik maak doe ik dat nog. Je koopt papier bij de papierwinkel. Maar dan blijkt dat papier soms juist veerkrachtig moet zijn. Dan moet de kikker wegspringen. Ik gebruik papier niet alleen voor boeken. Ook voor ‘professionele knutselwerken’, zoals een bouwplaat, een multiple, ingewikkeld gevouwen informatie-folders en experimenten. Of soms toch voor een bijzonder boek, eentje met een ‘vertraging’, door om de pagina een puur zwart blad tussen te voegen.

Kun je een voorbeeld geven van een ontwerp dat je hebt gemaakt, waarbij papier een bijzondere of juist heel functionele rol speelt?
1. De bouwplaat (hieronder en verkleurd eindresultaat) bestond uit twee soorten papier, één uit prachtig, door en door, donkerblauw gekleurd papier ‘mirenta’, geloof ik, bedrukt in zeefdruk met koperinkt. Geen goede keus; in het gebruik bleek het razendsnel te verkleuren tot lichtgrijs. Het andere papier was good old sulfaatkarton en dat werkte goed. Gewoon gedrukt in offset. Te rillen en te vouwen, geen probleem, ook de plak-tandjes niet.

Bouwplaat in opdracht van Rostra congresbureau

2. Het volgende object is gebaseerd op veerkracht, zwaartekracht en een verrassingseffect (als je de ring er af haalt). Plof. Het werkt niet meer als je het te vaak doet. Zowel de veerkracht als de verrassing zijn weg. Het geeft niet, het is een uitnodiging voor één keer die in de waaiers verpakt zit.

‘Waaiers’ en ‘bloem’ in opdracht van Strategisch management van onderop

3. Nog een met ‘ordinair’ papier van de papierhandel. Behalve natuurlijk het chique grijze recycle-papier met reststukjes waar de rode ‘bloem’ in gewikkeld zit. Evenals de uitnodiging met de waaiers gemaakt in een oplage van veertig stuks, door de ontwerper zelf. Het bleek te werken. Trekken en floep.

4. Dan was er nog een vouwtas, met zijkanten van karton (3 mm dik grijsbord), en ‘binnen- werk’ van zwart papier, er in geplakt, onbedrukt, zo gevouwen dat er compartimenten ontstonden waar klein drukwerk in paste: allerlei soorten.

Vouwtas in opdracht van fonds BKVB

Ik heb dus geen verstand van papier, maar gebruik het onbekommerd, en pas als iets niet blijkt te werken, ga ik op zoek naar iets beters. Thuis heb ik niet alleen die verouderde papiercatalogi, maar ook laden vol vellen, stukken en beschamend kleine stukjes papier, die ik wanneer nodig, te lijf ga met schaar, mes en lijm. Bevalt goed.

Mis ik iets in het huidige papieraanbod?
Veel papier van mijn oude catalogi is vervangen door beter, mooier, perfecter, gladder….. Zou Gustav Wasa Witte kraft, populair onder ontwerpers. Is helaas niet meer verkrijgbaar sinds het verdwijnen van PaperlinX nog bestaan?

Is het voor ontwerpers makkelijk of juist moeilijk om aan informatie over papier, papiermonsters en/of collecties te komen?
Ik had een keer bedacht dat ik voor een expositie brandvertragend papier nodig had. Tot mijn vreugde bleek dat te bestaan, (daar was ik makkelijk achtergekomen), en ik wilde een paar monsters bestellen. Fabrikant bellen, afgeblaft worden. Via een omweg is het uiteindelijk wel gelukt, maar het bleek alsnog veel te duur.

Kun je een ontwerp van een andere ontwerper aanwijzen waarvan de papierkeuze je aanspreekt?
Iemand die kan toveren met papier is Irma Boom (maar zij komt dan ook niet uit het actiewezen), daarom zou zij dat een keer moeten komen uitleggen met voorbeelden, bij de Monsterkamer, haar boeken moet je zien en voelen, beschrijven is niet genoeg.

Hoe zie je de toekomst van papier?
Ik kan alleen maar het voorbeeld noemen van de science fiction-film Barbarella uit de jaren zestig, waarin de sex niet lichamelijk gebeurde, maar de partners alletwee een opwindings-pil slikten, waarna alles tot volledige bevrediging individueel gebeurde.
Uiteraard liep alles in de film uiteindelijk volledig anders.
De kracht van papier blijft zien en voelen.

Interview door De Monsterkamer met Lies Ros