Zelfportret Bert Simons (2006)

Ik ben begonnen met het maken van papieren portretten in 2005. Eigenlijk onstond mijn eerste papieren portret, mijn zelfportret vanuit frustratie. Ik was als kunstenaar/ontwerper volkomen onbekend, zat midden in mijn mid-life crisis en raakte opeens in paniek dat mijn bestaan onbeduidend en onopgemerkt voorbij zou gaan. Wat als ik mijzelf klonen kon, in zulke aantallen dat ik niet onopgemerkt zou blijven? De mogelijkheden mijzelf daadwerkelijk te laten klonen bleken slechts theoretisch mogelijk daar er ethisch nogal wat bezwaren tegen schenen te zijn.

Andere non-living tissue kloon technieken zoals reproducties in brons bleken financieel weer niet haalbaar. Toevallig zag ik op een dag werk van Johan Scherft, een schilder die ook papieren bouwplaten van vogels maakt. Zo’n bouwplaat leek me ook een goede manier mijn eigen replica’s in grote oplages te produceren. Na enkele maanden me te hebben verdiept in de techniek van het 3D-scannen, modelleren, textureren had ik begin 2006 iets in elkaar geknutseld wat genoeg op me leek om als Kloon nr.1 door het leven te gaan. Na de blauwdruk (de bouwplaat) als downloadbare pdf online te hebben gezet zijn er nu zo’n 25 klonen door bouwers van Nieuw Zeeland tot Polen in elkaar gezet. Daarna ben ik ook andere mensen gaan reproduceren, vrienden en soms in opdracht zoals het portret van voormalig Burgemeester Opstelten van Rotterdam.

Voormalig burgemeester van Rotterdam, Ivo Opstelten (2009)

In de loop der jaren heb ik het proces verfijnd en kort omschreven gaat het als volgt: allereerst maak ik een 3D-beeld van de geportretteerde waarbij ik de vorm van het beeld verkrijg middels photogrammetrie, een soort voorloper van een 3D-scanner. Veel grover als een moderne laserscan, maar voor mij juist zeer bruikbaar omdat de uiteindelijke stukjes papier waaruit het portret weer opgebouwd wordt niet te klein mogen zijn. Na het 3d-computermodel gemaakt te hebben, textureer ik (beschilder ik zeg maar) het 3D-model in de computer met de foto’s die ik tijdens de shoot van de geportretteerde gemaakt heb. Daarna ‘sla’ ik het 3D-model in de computer ‘plat’ zodat het in stukjes ‘breekt’ die ik weer kan uitprinten. Alle uitgeprinte stukjes snij ik dan los en plak ze aan elkaar totdat ze samen weer een ruimtelijk object vormen. Qua papier heb ik een papiersoort gekozen die enigzins een huidstructuur heeft. Aquarelpapier van Fabriano en 120 grams omdat het stevig genoeg moet zijn.

Destijds was een en ander best wel ingewikkeld en moest ik voor sommige handelingen zelf scripts programmeren, tegenwoordig zijn er zelfs programma’s, zoals het Japanse Pepakura waarmee bijvoorbeeld het deel van het in stukjes opsnijden van een computermodel volledig automatisch gaat. Onlangs zag ik zelfs nog een website waar je een aantal foto’s van jezelf kon uploaden en binnen een dag een pdfje van je papieren replica terugkreeg, heel wat sneller dan de 150 uur die ik doorgaans voor een portret nodig heb. Maar ik denk dat misschien wel door de hoeveelheid aandacht, de doorwerktheid ook wel de kwaliteit onstaat. Iets wat ook vaak in het werk van andere papierkunstenaars afleesbaar is, heel veel geduld en precisie. Voor mij is papierkunst gelijk aan iedere andere kunstvorm, tussen veel snel gemaakte knutselwerkjes tref je gelukkig ook regelmatig enkele echte kunstwerkjes.

Inscannen en computermodel van Harry Hamelink

Door Bert Simons
PS
Bert Simons heeft ook een anatomisch hoofd van papier gemaakt. Voor een ieder die een dergelijk hoofd zelf ook in elkaar wil zetten, heeft de kunstenaar een pdf-bestand op zijn website beschikbaar gesteld. Klik op deze link als je dit bestand wilt downloaden.