Wat is je favoriete papier en waarom?
Bij ieder ontwerp probeer ik zo onbevangen mogelijk te zijn en het meest geschikte papier uit te zoeken bij het onderwerp en het doel. Toch is de uitkomst vaak hetzelfde: een wat zachtere, ongestreken papier zoals Lessebo en Munken Lynx Rough. Veel van het beeldmateriaal waarmee ik werk is afkomstig uit archieven, dat heeft er zeker mee te maken, maar ongetwijfeld zijn persoonlijke voorkeuren en trends ook niet helemaal uit te bannen. En dat hoeft ook niet.

Links: Hello Hot Silk, rechts: Munken Lynx Rough. ‘Ruud Kuijer, Waterwerken’, uitgegeven door nai010, gedrukt door NPN Drukkers.

Kun je een voorbeeld geven van een ontwerp dat je hebt gemaakt, waarbij papier een bijzondere of juist heel functionele rol speelt?
Meestal zoek ik papier voor een ‘papieren project’, een boek of ander drukwerk, maar recent zocht ik papier voor een tentoonstelling over boeken. Ik wilde banieren ophangen en dan niet zo nu en dan een banier, maar heel veel banieren naast en over elkaar. Om een papieren uitstraling te krijgen zocht ik naar rollen ongestreken papier. Uiteindelijk vond ik die niet via de drukkerij die de banieren geprint heeft (dan kwam ik toch steeds weer op gestreken papier uit), maar heb ik een dozijn rollen zwaar tekenpapier besteld bij een kunstenaarsmaterialenwinkel. Het resultaat van de meer dan veertig banieren is echt zo ‘papierig’ geworden als ik voor ogen had. Die tentoonstelling over boeken (‘Het boek van binnen’) is bij Museum Meermanno in Den Haag nog tot eind mei te zien.

Tentoonstelling ‘Het boek van binnen’, over het maken van boeken, bij Museum Meermanno.

Hoe belangrijk is de papierkeuze in de ontwerpen die je maakt? Besteed je veel tijd aan het uitzoeken van papier?
Ik besteed veel tijd aan het kiezen van papier, maak zelf modellen en waar mogelijk worden er ook modellen bij de binder gemaakt. Recent maakte een binder twee modellen voor een boekje, een met Freelife vellum en een met Conqueror Connoisseur 100% Cotton. En wat ik van tevoren niet had kunnen bedenken: het ene boekje trok scheluw, het andere lag mooi vlak. Bij een volgende proef gebeurde precies hetzelfde. Dan is de keuze gauw gemaakt. Dat had zonder de dummy’s nooit zo beargumenteerd gekund en juist dat zorgde ervoor dat de opdrachtgever de meerprijs graag voor lief nam.

Conqueror Connoisseur 100% Cotton. Tekeningen: Peter Vos, uitgave van Stichting De Roos, gedrukt door Lenoirschuring, gesingerd door Boekbinderij Patist.

Kun je een ontwerp van een andere ontwerper aanwijzen waarvan de papierkeuze je aanspreekt?
Het is geen ontwerp, maar het was een demonstratie die mij, toen ik op de drempel stond van student naar ontwerper, de ogen opende voor het belang van papier. Bij een bijeenkomst deelde Gerard Unger aan iedereen een stapel A4-tjes uit. Op uiteenlopende papiersoorten had hij alinea’s in verschillende lettertypen gedrukt om de invloed van het papier op het letterbeeld te laten zien. Een eenvoudige maar zeer doeltreffende demonstratie.
Recent zocht ik vervanging voor Hello fat matt en dacht ik een vergelijkbaar alternatief te hebben gevonden. Tot ik het drukresultaat zag, saaier en flauwer. Verder zoeken dus.

Uitgave van het Letterkundig Museum gedrukt op Hello fat matt.

Zijn er dingen die je mist in het huidige aanbod van papier?
Kan zo gauw niet iets bedenken. Maar het gekke, of het leuke, is dat er soms iets nieuws komt waarvan je daarvoor niet wist dat je het miste. Dat gevoel heb ik nu bij IBO-one, toen ik het zag wist ik meteen een toepassing.

Wat is je grootste frustratie op het gebied van papier?
Het lijkt me interessant om te onderzoeken of het mogelijk is een pasta te ontwikkelen die plaatselijk op ongestreken papier kan worden geoffset waardoor je het papier op gewenste plekken als het ware gestreken maakt. Dat heb ik wel eens op een omslachtige manier gedaan door op rul papier vlakken te zeefdrukken en daaroverheen te offsetten, maar het lijkt me fijne mogelijkheden geven als dat gestroomlijnd en efficiënt in offset kan. Tot nu toe hebben gesprekken hierover niets opgeleverd maar ik hoop dat er nog eens een kans komt om hiermee te experimenteren.

Is het voor ontwerpers makkelijk of juist moeilijk om aan informatie over papier, papiermonsters en/of collecties te komen?
Als je er blijk van geeft dat papier een wezenlijk onderdeel van je ontwerp is, en als je zelf nieuwsgierig bent, is het volgens mij niet moeilijk om aan informatie en monsters te komen. Misschien zet niet iedere leverancier bij alle beginnende ontwerpers gemakkelijk een complete collectie neer, maar je kunt ze bellen voor advies, sommige drukkers hebben een uitgebreid papierassortiment, er zijn bijeenkomsten en er is De Monsterkamer!
Het vergt wel wat inspanning om bij te blijven, de laatste jaren is er heel veel veranderd in het papieraanbod en daar lijkt voorlopig nog geen einde aan te komen.

Hoe zie je de toekomst van papier?
Op allerlei gebieden zie je dat middelmatigheid het moeilijk heeft. Ik denk dat dat voor papier niet anders is: er wordt óf gekozen voor veel en niet duur óf voor papier met een uitgesproken karakter en tactiliteit.

Interview door De Monsterkamer met Karen Polder