Op 3 september was Matthias Kreutzer van Our Polite Society te gast tijdens de inloop in De Monsterkamer. Hieronder – tussen de foto’s door – een verslag van de lezing. Fotografie: Justina Nekrašaitė. 

‘Op de kunstacademie ontdekten we op een gegeven moment hoe een boek geconstrueerd wordt: aan de hand van grote drukvellen, die gevouwen en in een bepaalde volgorde worden geplaatst. Een boek is eigenlijk een 3D-product. Dat fascineerde ons.’ Matthias Kreutzer houdt zijn verhaal in een volgepakte Monsterkamer. Hij geeft les aan de KABK in Den Haag, de Rietveld Academie in Amsterdam en heeft een workshop gegeven op de afdeling Design & Research van ArtEz in Arnhem. Van die laatste academie zijn tientallen nieuwsgierige studenten afgereisd om Matthias’ presentatie bij te wonen.

Samen met de Zweedse Jens Schildt vormt Matthias, zelf Duits, sinds 2008 het grafisch ontwerpbureau Our Polite Society (gevestigd in Amsterdam en Stockholm). In nauwe samenwerking met hun klanten ontwerpen ze (typo)grafische identiteiten, boeken, tijdschriften, posters, tentoonstellingen, platenhoezen, (dingbat)fonts en websites. Hun focus ligt op typografie, structuur en methodiek.

Toegespitst op De Monsterkamer presenteert Matthias (Jens zit in Stockholm) vier projecten waarbij het drukvel als uitgangspunt diende voor het ontwerp. Zo verzorgde Our Polite Society in 2009 een jaar lang de affiches voor poppodium annex vrijplaats OCCII in Amsterdam. ‘We waren onder de indruk van hun geschiedenis, hoe ze al die tijd hebben weten te overleven,’ vertelt Matthias. ‘Vandaar dat we een structuur wilden bedenken die uiteindelijk ook een tijdsdocument zou opleveren. We lieten iedere maand een A2-drukvel drukken, bij de Raddraaier, met op de ene kant het maandprogramma en op de andere de redactionele content, interviews met bandjes etc. – met het idee dat de drukvellen aan het einde van het jaar gebundeld konden worden tot een publicatie.’

De enige regel was dat ze nooit twee keer hetzelfde zouden doen. Matthias: ‘Iedere maand gebruikten we een andere font, een andere kleur en een andere papiersoort.’ Januari werd gedrukt op Reviva Offset, februari op Novatech Gloss, maart op Dito en ga zo maar door. Voor de typografie gebruikten ze bij voorkeur lettertypes die doorgaans niet in boeken gebruikt worden, zoals de HOBO, BRODY en STORYBOOK. De maand december was gezet in COMIC SANS, waarvoor Jens en Matthias eigenhandig een anarchie- en kraaksymbool ontwierpen.

Een ander drukvellen-project is The Country of the Rising Sun, een publicatie van de Japanse fotograaf Shinji Otani. Die maakten ze direct na de academie, maar werd pas in 2013 daadwerkelijk gedrukt. Matthias: ‘Destijds hadden we er geen geld voor. Pas toen het een Unpublished Dummy Award won op de Offprint Book Fair van het Unseen fotofestival, konden we het laten drukken bij Lecturis.’

Hiervoor bedrukten ze vellen met de foto’s die Shinji maakte van zijn eigen foto’s zoals ze aan de muur hingen. ‘Het wit dat je ziet is het wit van de muur,’ legt Matthias uit. Op de foto’s zijn veelal meerdere foto’s naast elkaar te zien. Door de manier waarop de drukvellen gecombineerd zijn, ontstonden er verrassende combinaties, van kleine en grote foto’s, liggend en staand, of bijvoorbeeld foto’s die elkaar afsnijden. Matthias: ‘Het effect is eigenlijk best subtiel, maar op dat moment was het voor ons echt vuurwerk.’

Voor de 11”x17” Reader (2014) van modeontwerper en -onderzoeker Elisa van Joolen probeerden Jens en Matthias haar manier van werken zichtbaar te maken in het boek. 11”x17” is het formaat dat zij gebruikt om in kledingstukken te snijden. De uitgesneden stukken combineert ze met andere kledingstukken, in een onderzoek naar het waardesysteem binnen de mode-industrie: wat gebeurt er bijvoorbeeld als een kledingstuk bestaat uit onderdelen van meerdere merken? Kan één trui een hele garderobe representeren? Voor de publicatie gebruikten Jens en Matthias de pagina’s uit een bestaande brochure met door Elisa getransformeerde kledingstukken. Deze scanden ze, vergrootten ze, om ze vervolgens door elkaar te husselen en nieuwe combinaties te maken.

Op soortgelijke wijze maakten ze ook het Vaguely Specified Objects Book (2014), maar dan aan de hand van verkeersborden langs het spoor in Nederland, België en Frankrijk. Deze vaak nogal abstract uitziende borden verzamelden ze, en haalden ze uit hun alledaagse, functionele context door ze te vertalen in een DINGBATS font. ‘Daarmee werd het een verzameling dingen, geen letters,’ vertelt Matthias. Het project ontstond in het kader van het International Poster en Graphic Design Festival in het Franse Chaumont. Losse drukvellen met een amalgaam van ogenschijnlijk abstracte tekens werden als affiche getoond, en gebundeld als boek.

Wat intrigeert is hoe Our Polite Society hun projecten weet te realiseren, terwijl ze sinds drie jaar niet meer bij elkaar in de buurt wonen, maar de een in Amsterdam en de ander in Stockholm. Of het niet ingewikkeld voor ze is om op die manier toch nauw samen te werken? Vertrouwen is erg belangrijk, legt Matthias uit. ‘Het kan lastig zijn om alles via Skype te bespreken en de juiste keuzes te maken. Aan de andere kant: we hebben allebei precies dezelfde papiercollectie, maar die gebruiken we eigenlijk nooit. Deze manier van samenwerken dwingt ons vooral om “moedig” te zijn, gedurfde beslissingen te nemen. Of, zoals Jens het noemt, om “niet saai” te zijn.’

Meer info: ourpolitesociety.net

Het activiteitenprogramma van De Monsterkamer in 2015 wordt ondersteund door Stimuleringsfonds Creatieve Industrie.