Ik ontwerp veel omslagen voor romans en dichtbundels. Vaak zet ik papier op een illustratieve manier in en gebruik het als startpunt van mijn ontwerp en niet slechts als drager van het eindresultaat. Vellen verscheur, verknip of beschilder ik, afhankelijk van het beeld dat ik voor ogen heb.

Een verzameling van mijn schetsen

Voor uitgeverij Prometheus heb ik omslagen gemaakt voor twee bundels van Willem Wilmink: ‘Ik heb de liefde lief’ en ‘Ik had als kind huis en haard’. Wilmink schreef erg toegankelijk en koos de onderwerpen voor zijn gedichten vaak dicht bij huis. Om bij deze herkenbaarheid aan te sluiten, scheurde ik voor de bundel ‘Ik heb de liefde lief’ een hartje uit papier, dat ik vervolgens scande. Daarna schreef ik met penseel en inkt de titel op een wit vel. Beide beelden plaatste ik met behulp van Indesign op elkaar. Voor de cover van ‘Ik had als kind een huis en haard’ deed ik hetzelfde en scheurde ik een huisje uit papier.

De omslagen voor de bundels van Willem Wilmink

Voor de roman ‘Een stil vertrek’ bespoot ik een groot wit vel met blauwe verf. Na het drogen knipte ik een kanten panty open welke ik vervolgens op het papier plakte. Door dit ‘kanten sjabloon’ heen spoot ik een andere tint blauw. Op deze manier kreeg ik een niet-egaal blauwe achtergrond wat veel meer diepte geeft aan het geheel dan een volvlak blauw. Als beeld heb ik een veer met een kleine sluitspeld vastgeprikt aan het papier. Zo lijkt het alsof de speld door het omslag van het boek heen prikt.

Omslag ‘Een stil vertrek’

Het beeld voor het omslag zonder typografie

Andere omslagen die mijn aanpak illustreren zijn: ‘Met dat hoofd gebeurt nog eens wat’, waarvoor ik uit blauw papier de vorm van een hoofd heb geknipt, en ‘Nasleep’ waar de angst en pijn die in het boek worden beschreven zijn verbeeld door de titel in papier te kerven.

Het omslag ‘Met dat hoofd gebeurt nog eens wat’

Het omslag ‘Nasleep’

Naast boekomslagen ontwerp ik ook boeken. Zo ben ik twee jaar geleden door papiergroothandel Antalis gevraagd om een notitieboekje te ontwerpen. Antalis geeft jaarlijks vier notitieboekjes in kleine oplage uit als relatiegeschenk. De enige randvoorwaarden waren het formaat (16 x 10,5 cm) en dat  maximaal 14 pagina’s van het binnenwerk bedrukt mogen zijn. Uit de papiercollectie van Antalis heb ik op kleur en textuur een serie samengesteld van zeven verschillende papiersoorten. Deze reeks heb ik gebruikt voor het binnenwerk; deze telt zeven katernen en ieder katern bestaat uit een andere papiersoort uit de door mij samengestelde serie.

Wat ik voor de te bedrukken 14 pagina’s wilde ontwerpen wist ik nog niet precies en ik speelde met het papier. Ik vormde het papier strak om een schaar heen en zag dat de vorm van de schaar nog duidelijk herkenbaar bleef. Hierdoor kwam ik op het idee om ook andere voorwerpen op deze manier in te pakken. De papiersoorten waarmee ik de voorwerpen heb ingepakt zijn van hetzelfde soort als het binnenwerk. Deze ingepakte voorwerpen heb ik vervolgens gefotografeerd en laten drukken op 50 grams Olin. Dit dunne papier zit iedere keer als omsteker om alle zeven katernen heen. Eén van de ingepakte voorwerpen is een lepel. Omdat ik het een mooi gegegeven vond dat dit woord een palindroom is, heb ik dit woord gekozen als titel voor het boekje. Om de ‘spiegelbeeldigheid’ van het woord lepel te onderstepen, begint de titel op de achterkant en loopt hij door over de rug naar de voorkant. Het omslag is zwart (250 grams Rives Tradition Le Noir) met hierop in witte inkt de titel gezeefdrukt. De structuur van het papier zie je door de witte letters heen.

De ingepakte voorwerpen

Notitieboekje Lepel

Omslag van het notitieboekje

Werken die mij inspireren zijn de papierknipsels van Matisse, de illustraties van Piet Paris en de affiches van Jan Bons. Wat mij zo aanspreekt hieraan zijn de uitgespoken krachtige vormen – geknipt, gesneden of gescheurd uit papier – in combinatie met het uitgekiende kleurgebruik.

Papierknipsels Matisse

Illustratie Piet Paris

Jan Bons, Old Times, 1999, zeefdruk, 1182 x 832 mm

En voor de liefhebber hieronder de gebruikte papiersoorten in het binnenwerk van het notitieboekje ‘Lepel’:
– Freelife Mérida Kraft 100 gram
– Marina Groen 90 gram
– Eenzijdigglad Bruin Kraft ongeribt 85 gram
– Conqueror Velijn Concrete 120 gram
– Sirio Color Limone 115 gram
– Reacto Ondervel Rose 57 gram
– Keaykolour Natural Leisteen 100 gram

door Femke Tomberg en Ingrid Grimmelikhuizen (red.)