Wat is je favoriete papier en waarom?
Dat is Natronkraft 120 g/m2, eenzijdig wit. Volgens de catalogus is het een pure kraftsoort, gemaakt van lange vezels waardoor het papier een hoge scheurweerstand heeft. Natronkraft is één van de weinige, relatief dunne, op groot formaat (maximaal 100 x 130 cm) verkrijgbare papiersoorten die bestand zijn tegen het vocht in de watergedragen zeefdrukinkten die ik gebruik. Veel papier droogt niet glad op, gaat bobbelen, en is dus niet meer goed overdrukbaar. Natronkraft is loeisterk, redelijk wit, en – niet onbelangrijk – betaalbaar. Ik kan kiezen of ik de ruwe achterkant gebruik voor meer textuur, of de gladde kant zoals het bedoeld is. Het papier laat zich goed op- en uitrollen, en is dun genoeg om het drukwerk nog steeds als poster te benoemen, en niet als grafiek. Daarnaast is het goed vouwbaar voor prints die mee op reis moeten in mijn workshop-kit.

Kun je een voorbeeld geven van een ontwerp dat je hebt gemaakt, waarbij papier een bijzondere of juist heel functionele rol speelt?
Kleiner drukwerk zoals uitnodigingen of andere mededelingen die per post worden verstuurd, druk ik graag op gekleurde kartonsoorten zoals Facta, een gekleurd, opdikkend, licht houthoudend, geplakt manillakarton. Dit ‘bibliotheekkaarten karton’ heeft een gladde oppervlaktestruktuur dat zich makkelijk laat bedrukken. En het blijft mooi stijf. In de loop der jaren heb ik alle leverbare pastelkleuren inmiddels wel een keer gebruikt, het is echt één van mijn favorieten. Het leuke is dat je met transparante drukinkten op gekleurd papier óók een overdrukkleur kunt maken, of – door gebruik van dekkende inkten – juist niet. Dat is het spel.

Uitnodiging Crispy Cloud Combini show op Facta blauw

Hoe belangrijk is de papierkeuze in de ontwerpen die je maakt? Besteed je veel tijd aan het uitzoeken van papier?
Voor alles probeer ik pragmatisch te zijn. Uit ervaring weet ik inmiddels wat wel en niet werkt. De papierkeuze doorgaans ondergeschikt aan het ontwerp. Toen ik enkele jaren terug een halfjaar in de VS werkte, had ik grote problemen om geschikte materialen te vinden. Daar zeefdrukken ze posters op veel te dik en stijf materiaal, simpelweg omdat er geen andere keus is. Als ik dan aankom met die – in hun ogen –  enooorme A0 prints, vallen de mondjes open. Maar ja, ik kijk weer met enige afgunst naar mijn Franse collega’s die hun werk aan de lopende band op mupi-formaat (dubbel A0) kunnen laten zeefdrukken. Prachtig werk, maar waar láát je die lappen?

Kun je een ontwerp van een andere ontwerper aanwijzen waarvan de papierkeuze je aanspreekt?
Op de Rietveld academie komen de studenten voortdurend met de meest vreemde spullen aan. Zo heb ik laatst op high gloss zilverkleurig karton staan drukken met dekwit. Ging heel goed. Of of de ruwe zwarte kant van grof schuurpapier. Ging ook goed. Vorig jaar, tijdens een workshop bij Le Quai (een kunstacademie in Mulouse), was ik bezig in een zeefdrukwerkplaats met inkten op basis van oplosmiddelen. Dunne en kwetsbare papiersoorten waarmee ik normaal niet zou kunnen werken, konden daar opeens wél bedrukt worden. En hoe! Daar heb ik dan enorm veel plezier in.

Zeefdrukwerkplaats Rietveld academie

Zijn er dingen die je mist in het huidige aanbod van papier?
Wat ik niet meer kan vinden is een stijf, helder wit tekenpapier, met een mooie oppervlaktestruktuur die glad genoeg is om te bedrukken. En liefts op wat groter formaat. Hahnemüller 400 g/m2 kunstenaarspapier komt er nog het dichtst bij, maar ik vind het net te grof en zeker ook te duur.

Wat is je grootste frustratie op het gebied van papier?
Onachtzaamheid bij leveranciers en expediteurs. Hoe vaak Kees Maas (wiens zeefdrukwerkplaats ik mag gebruiken) en ik al niet pallets met verkeerd gesneden, gedeukt, beschadigd, vuil papier hebben terug moeten sturen… Het wordt vaak maar in die vrachtwagen gesodemieterd en bij aflevering door horkerige chauffeurs op de grond neergekwakt. Hopeloos.

Is het voor ontwerpers makkelijk of juist moeilijk om aan informatie over papier, papiermonster en/of collecties te komen?
Mijn indruk is dat het uitdelen van uitgebreide monstercollecties vijftien jaar geleden al is opgedroogd. Begrijp ik best. Maar al die mailings met losse, steeds wisselende foldertjes, daar worden we niks wijzer van. Ik bewaar al dat spul in ieder geval niet. Als het gaat om het opsturen van samples, doen de meeste papierboeren het prima. Maar voor je iets aan kunt vragen, moet je weten dat het bestáát. Dat gaat niet via de telefoon. Papier moet je zien, voelen en ruiken.

Voor studenten is het vaak moeilijk om aan het juiste papier te komen, omdat de groothandel hier alleen levert aan zakelijke klanten. Zo worden ze gedwongen om via een bevriende drukker (als ze die al hebben) materiaal bestellen in te grote hoeveelheden. Dat werkt dus niet.

Een voorbeeld van hoe je als papierleverancier kleinschalig operende ontwerpers/drukkers kunt bedienen is French Paper in de VS.

Zij doen niet moeilijk over de levering van relatief kleine hoeveelheden. Ieder jaar een leuke catalogus waarvan je handen gaan jeuken. Makkelijk in kleine hoeveelheden te bestellen via internet, degelijk verpakt, snel in huis. Kijk, zó kan het dus ook!

Gotta Be 2010

Door Harmen Liemburg