Wat is je favoriete papier en waarom? 
Sonja: We hebben niet één favoriet papier. We gebruiken papier om ons ontwerp te ondersteunen en te versterken. Zoals we bij elk project naar de juiste manier zoeken om de inhoud vorm te geven, zoeken we ook elke keer opnieuw naar het juiste papier. Het papier dat precies de juiste dikte, oppervlakte, opaciteit of witheid heeft.

Kun je een voorbeeld geven van een ontwerp dat je hebt gemaakt, waarbij papier een bijzondere of juist heel functionele rol speelt?
Pascal: Bij het boek Whispers: Ulay on Ulay speelt het papier een belangrijke rol. Het boek heeft een vrij complexe inhoud met verschillende verhaallijnen die parallel lopen. We hebben verschillende papieren gebruikt om de verhaallijnen te structuren en voor de lezer duidelijk te maken in welk deel je zit. Munken Lynx Rough Het ongestreken, zeer tactiele oppervlak van het Munken Lynx Rough en de natuurwitte tint zorgen voor een natuurlijke uitstraling en een authentiek papiergevoel. Dankzij de hoge opdikking kan je een lager gramgewicht kiezen met behoud van de aangewezen dikte en stijfheid van het drukwerk Milo, Hello Fat Matt en Cyclus Offset CyclusOffset® is een natuurwit, ongestreken recycled papier en karton, gemaakt van 100% post-consumer gebruikt papier. CyclusOffset® is een eerste keuze voor iedere toepassing waarbij het milieuvriendelijke karakter van de vervaardiging ervan een rol speelt.. De verschillende wit- en grijstinten van de papieren en de verschillende gewichten helpen je te navigeren in het boek.

Whispers: Ulay on Ulay, 2014, Valiz, Amsterdam

Sonja: Ook bij het boek voor Jasper Krabbé – Portraits speelde de keuze van het papier een belangrijke rol. De layout wilden we heel simpel en strict houden. Het was de keuze van de materialen die het boek karakter moest geven. Een boek dat licht is en soepel in de hand ligt, maar wel een bepaalde dikte heeft. Omdat Jasper vaak op tweedehandse doeken en dekens schildert en in oude cahiers tekent, wilden we geen te wit papier gebruiken. De tint van Munken Print White 1.5  Door de beste eigenschappen van houtvrij en houthoudend papier te combineren, is Munken Print White een kwaliteit met een opdikking, stevigheid, oppervlak, leesbaarheid en bedrukbaarheid die perfect is voor boekproducties. Het resultaat is een hoogkwalitatief wit boekpapier met de juiste look-and-feel voor de meeste types boeken.   vonden we het meest geschikt. Het papier is licht houthoudend, wat we voor dit project een pluspunt vonden. In de loop van de tijd zal het dezelfde uitstraling krijgen als de tekeningen en schilderijen van Jasper. En het bladert heerlijk!

Jasper Krabbé – Portraits, 2015, Uitgeverij Lecturis, Eindhoven

Pascal: Bij de catalogus In need of – Graduation 2016 van de Design Academy Eindhoven was de papierkeuze ook essentieel om het concept te ondersteunen. Om de urgente character van het thema van de Graduation Show (‘In Need Of …’) te onderstrepen, hebben we ervoor gekozen om met krantenpapier en in rotatiedruk te werken. Bovendien past de tactiele kwaliteit van het krantenpapier met zijn karakteristieke rafelrandjes heel goed bij de Design Academy. In contrast met de tijdelijke uitstraling van het krantenpapier is de catalogus hardcover gebonden. De met de hand gesprayde woorden op de omslagen geven de boeken een activistische uitstraling. Alle 2.500 exemplaren zijn daardoor uniek.

In need of – Graduation 2016, Design Academy Eindhoven

Hoe belangrijk is de papierkeuze in de ontwerpen die je maakt?
Pascal: De papierkeuze is voor ons erg belangrijk en we besteden er veel tijd aan. Deze staat ook meestal aan het begin van een project. We maken vaak eerst een dummy voordat we überhaupt beginnen met het ontwerpen van de pagina’s. Het helpt ons onze ideeën te onderzoeken en te ordenen. Eerst moet het boek als object het juiste gevoel hebben voordat we de rest kunnen ontwerpen. Het is de basis en vormt een belangrijk onderdeel van hoe we iets vertellen. Het kan helpen een gevoel duidelijk te maken of zoals bij het boek over Ulay kan het helpen om iets te structureren. De materialiteit van het papier, het tactiele, het gewicht, de stugheid of souplesse maakt het verschil uit van een gedrukt boek met een PDF op scherm of een website en is van toegevoegde waarde.

Best Verzorgde Boeken 2014, 2015, Stichting Best Verzorgde Boeken, Amsterdam

Besteed je veel tijd aan het uitzoeken van papier? 
Sonja: We kunnen urenlang discussiëren welk papier het beste past. Verschillende papieren vergelijken en voor- en nadelen tegen elkaar afwegen. Welke uitstraling zou het papier moeten hebben? Hoe voelt het aan als je erin gaat bladeren? Heeft het te veel of te weinig contrast met andere papieren die we ook willen gebruiken? Maakt het papier het boek zwaar of juist licht?

China’s Turn, 2015, Powerhouse Company, Rotterdam

Kun je een ontwerp van een andere ontwerper aanwijzen waarvan de papierkeuze je aanspreekt? 
Sonja: We zien steeds weer interessante boeken met hele mooie inhoud die op een standaard papier gedrukt zijn. Dat is erg zonde, want de inhoud had nog veel beter tot zijn recht kunnen komen met het juiste papier. In mijn jaren bij Irma Boom heb ik veel geleerd over papier. Zij gaat er op een heel inspirerende manier mee om. Maar ook het papiergebruik van Hans Gremmen en de Zwitserse ontwerper Cornel Windlin valt ons steeds weer op en spreekt ons zeer aan.

Zijn er dingen die je mist in het huidige aanbod van papier? / Wat is je grootste frustratie op het gebied van papier?
Pascal: We vinden het soms erg frustrerend dat er zo veel papierleveranciers niet meer bestaan. Ook krijg je vaak te horen dat er een papier helaas niet meer leverbaar is. De dundrukpapieren van Bührmann Ubbens waren bijvoorbeeld erg mooi. Ook dat er geen papier als Gustav Wasa meer bestaat vinden we erg jammer.

Is het voor ontwerpers makkelijk of juist moeilijk om aan informatie over papier, papiermonsters en/of collecties te komen?
Pascal: Inmiddels hebben we een vrij goed netwerk en kunnen we goed aan informatie of collecties komen. En ook De Monsterkamer is natuurlijk altijd een goede optie, als je op zoek bent naar iets specifieks of inspiratie nodig hebt. Elke keer als we daar zijn ontdekken we weer iets nieuws.

Parliament, 2016, XML, Amsterdam

Hoe zie je de toekomst van papier?
Sonja: We vrezen dat de keuze nog beperkter zal worden dan die nu is. Dat is jammer, maar het dwingt je ook om er nog creatiever mee om te gaan en bewuste keuzes te maken.

Amsterdam Herstelt, 2016, Architectura & Natura, Amsterdam

Interview door De Monsterkamer met Haller Brun
Foto’s: Lisa Klappe