In 2005 bezocht ik de expositie Populism in het zogenaamde Post CS. Het toenmalige tijdelijke onderkomen van het Amsterdamse Stedelijk Museum dat was gehuisvest in een voormalig expeditieknooppunt van TPG/PTT Post vlak bij het Centraal Station. De van oorsprong Chinese kunstenaar Wang Du (1956, woont en werkt in Parijs) nam deel aan deze expositie met een uitvergrote prop (118 x 168 x 150 cm) van een opgefrommelde zalmkleurige financiële krant. Populism onderzocht de relaties tussen hedendaagse kunst en populistische tendensen in politiek en cultuur.

Wang Du: The Business, 2003

De uitvergrote opgefrommelde krant van Wang Du deed me denken aan een presse-papier van Tibor Kalman (1949-1999) die ik eens voor mijn verjaardag kreeg. Garbage welke voor het eerst werd geproduceerd in 1984 is een opgefrommeld lichtgeel US Letter of Legal papier velletje. Net zoals het werk van Wang Du is deze niet van echt papier maar van plastic gemaakt. De presse-papier is verzwaard zodat het andere papieren van wegwaaien kan weerhouden. Dat is natuurlijk wel een leuke omdraaiing van de werkelijkheid. In plaats van zelf weg te waaien houdt de gele prop andere papieren op hun plaats. Kalman ontwierp ook een Blueprint en Stock Market Paperweight, de een is een opgefromelde blauwdruk van een technische tekening en de ander een prop met de aandelenkoersen uit de krant.

Tibor Kalman: Garbage, 1984

In navolging van de Financial Times wordt de Belgische krant De Tijd met voornamelijk financieel-economische berichtgeving sinds 2009 ook op zalmkleurig krantenpapier gedrukt. In 2007 ging Het Financiële Dagblad net zoals de financiële bijlage van de Franse krant Le Figaro en het Italiaanse Il Sole 24 Ore daar ook al op over. In Nederland lijken de redacties verder nog wat huiverig om hun kranten uit te geven op gekleurd krantenpapier. In het Midden-Oosten wordt groen papier daarentegen regelmatig gebruikt zoals bijvoorbeeld door Asharq Al-Awsat. En de Italiaanse sportkrant La Gazzetta dello Sport verschijnt al sinds mensenheugenis op het onderscheidende ‘UPM Color Pink’. Het Franse L’Équipe werd vroeger gedrukt op geel papier. Beide sportkranten traden respectievelijk op als promotor van de Tour de France en de Giro d’Italia. Daar komt de gele en de roze trui vandaan.

De Franse papierfabriek Chapelle Darblay van UPM (United Paper Mills)-Kymmene produceert het zogenaamde ‘UPM Pink’ in de kleuren geel, zalm, roze, oranje, groen en blauw. Vroeger werd de Gouden Gids en het advertentiekrantje ViaVia – de gele kleur wordt nu met inkt nagebootst zodat advertenties ook een witte achtergrond kunnen hebben – wel op het gele papier gedrukt maar zo ver ik na kan gaan is het blauw en geel nog een erg onderscheidende kleur voor een krant. Misschien iets voor De Volkskrant, het NRC Handelsblad of Het Parool?

Gekleurde kranten

Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat leesbaarheid van tekst mede beïnvloed wordt door de achtergrondkleur. François Richaudeau heeft in 1969 een aflopende reeks van letter en achtergrondcombinaties gepubliceerd. In tegenstelling tot het idee dat zwarte typografie op wit papier het beste leesbaar zouden zijn, is deze combinatie in deze lijst op de zesde plaats te vinden; en op de eerste plaats zwarte letters op een gele achtergrond. Vandaar dat de Amerikanen op geel lijntjes Letter of Legal papier hun aantekeningen maken. Roald Dahl schreef ook in potlood op dat papier zijn verhalen. Waarschijnlijk omdat wij dat hier in Europa niet gewend zijn vind ik dat gekleurde papier altijd nog iets charmants hebben.