Hoe belangrijk is de papierkeuze in de ontwerpen die je maakt? Besteed je veel tijd aan het uitzoeken van papier?
Bij de vormgeving van met name boeken is voor mij de keuze voor een bepaalde papiersoort belangrijk, maar niet het allerbelangrijkste. Zoals de structuur en opzet van het boek volgt uit de inhoud, zo kan een papierkeuze dat nog eens versterken. Maar net zo belangrijk is het effect van drukwerk op de papiersoort. Wordt er in vier kleuren, zwart/wit, met pms-kleuren of een combinatie daarvan gedrukt? In conventioneel of met stochastisch (FM) raster? En bovenal: met welke lithograaf ga je in zee en wie gaat het drukken? Vakbekwame mensen zijn in Nederland nog maar dun gezaaid. Het is bepaald geen sinecure om het juiste team voor een bepaald project samen te stellen.

Wat is je favoriete papier en waarom?
Sowieso heeft een ongestreken papiersoort mijn voorkeur. Een mc-kwaliteit heeft me zelden kunnen bekoren. Van bijzondere en gekleurde papiersoorten maak ik weinig gebruik. De gekleurde soorten zijn afhankelijk van trends en waar die op gebaseerd zijn is me altijd een raadsel geweest.
Munken Polar  Het ongestreken, gladde oppervlak van het Munken Polar en de friswitte tint zorgen voor een karakteristieke beeldweergave en een exclusieve, natuurlijke uitstraling. Munken Polar is ontwikkeld voor offsetdruk, maar is ook geschikt voor andere druktechnieken : flexo, laser, xerografie, digitale druk, inkjet en voor preprint toepassingen. is een soort waar ik menig keer op terugval, het heeft de juiste tactiliteit, een niet te nadrukkelijke textuur, een goede opaciteit en de juiste tint (niet blauw en niet roze). Het heeft een constante kwaliteit, de juiste gramgewichten en een grandioze soepelheid. Papier mag aanwezig zijn, maar niet té nadrukkelijk, net zoals de vormgeving. Het moet een bepaalde vorm van vanzelfsprekendheid hebben die door zijn terughoudendheid onbewust bepalend is. Al deze ingrediënten tezamen zorgen voor een perfecte balans.

Kun je een ontwerp van een andere ontwerper aanwijzen waarvan de papierkeuze je aanspreekt?
Als ik zou mogen kiezen, zou ik graag de koperdiepdruktechniek van stal halen. Wat een diversiteit in grijs- en zwarttinten! Met de huidige kennis en de nieuwste technieken zijn we niet eens in de buurt gekomen van die druktechniek. Om die reden ben ik weleens jaloers op Dick Elffers en Jurriaan Schrofer die het staartje van de koperdiepdruk nog hebben meegemaakt. Een boek waar ik nooit genoeg van krijg is 100 jaar Grasso (1958) van de fotografe Violette Cornelius en vormgever Benno Wissing. Het is in boekdruk en offset gedrukt door Drukkerij Meijer. De papierkeuze, beeldrijm, druktechniek en fotografie zijn perfect in balans, het is een tijdloos en boeiend schouwspel.

Kun je een voorbeeld geven van een ontwerp dat je hebt gemaakt, waarbij papier een bijzondere of juist heel functionele rol speelt?
Voor beide boeken 1/100 Dutch Photographic Publications from the Wingender Collection en De ramp heb ik Munken Polar gebruikt. De Collectie Wingender is in vierkleuren en conventioneel raster gedrukt, terwijl De ramp in een combinatie van vierkleuren en drie pms-kleuren (twee tinten zwart en één tint grijs) in stochastisch raster is gedrukt. Dezelfde papiersoort, maar een totaal andere uitstraling.

Zijn er dingen die je mist in het huidige aanbod van papier?
Als er minder tijdsdruk op projecten zou staan, zou ik zeker meer gebruik maken van het speciaal laten vervaardigen van papier, wat nog steeds mogelijk is in Nederland. De minimale afname is 1.000 kg (bij Meerssen Papier) en voor de kosten hoef je het niet te laten. De recepturen zijn eindeloos en de levertijd is enkele maanden. Voor de echte papierliefhebber een ware must!

Hoe zie je de toekomst van papier?
Papier heeft nog steeds een toekomst, het is niet te vergelijken met digitale vormgeving. Alle kwaliteiten die papier heeft, zoals textuur, tint, tactiliteit en opaciteit dragen bij aan een gevoel dat niet uit te drukken is op een beeldscherm. Een boek heeft juist niet de pretentie tot vluchtigheid, terwijl digitale vormgeving dat wel heeft. Een boek nodigt uit tot herhaaldelijk opnieuw beleven, opnieuw wíllen beleven.

Interview door De Monsterkamer met Els Kerremans