Wat is je favoriete papier en waarom?
Ik heb geen favoriete papiersoort. Maar ik hou er wel heel erg van als een papier invloed heeft op mijn ontwerp, soms gecontroleerd en soms op een manier die je niet kunt voorspellen. Zo houd ik bijvoorbeeld van zuigend papier met zichtbare vezels die je door een foto heen blijft zien, zoals bij Cyclus Offset Cyclus Offset wordt niet meer geproduceerd.. Of Curious Touch Curious Touch is karton met een unieke eenzijdige soft touch coating. De opmerkelijke tactiliteit van Curious Touch geeft een sensuele dimensie aan uw communicatie., dat een soort rubberachtige afwerking heeft en daardoor het gevoel geeft van een week mensenhuidje, waar de inkt juist weer heel mooi op blijft liggen. Ik vind het ook mooi hoe gekleurd papier reageert met een metallic inkt, of een donker papier met witte bedrukking. Zoals bijvoorbeeld bij de gezeefdrukte Goals en bij het omslag van de publicatie NOS Oog op morgen.

Goals #5 en Goals #1, 2018, A4, drie kleuren zeefdruk op Curious Skin zwart 380 g/m2

NOS Oog op morgen, 2019, 190mm x 125mm. Omslag: Pop’Set Riviera Blue 240 g/m2, Stofomslag: Primapage 60 g/m2

Kun je een voorbeeld geven van een ontwerp dat je hebt gemaakt, waarbij papier een bijzondere of juist heel functionele rol speelt?
Het afgelopen jaar heb ik aan een boek gewerkt over de rol van zwarte soldaten in de Tweede Wereldoorlog. Dit hoorde bij een reizende expositie. De graphic novel Franklin: een Nederlands bevrijdingsverhaal met tekeningen van Brian Elstak vertelt een fictief verhaal gebaseerd op verzamelde verhalen uit de geschiedenis. De tekeningen zijn schetsachtig en alleen gedrukt in zwart en twee PMS-kleuren. Het papier in dit boek is Munken Premium Cream 19.5 Munken Premium Cream is een crèmekleurig, houtvrij, ongestreken papier met een natuurlijk oppervlak voor optimale leesbaarheid en een hoge opdikking. Het papier is geschikt voor zowel zwartwit- als vierkleurendruk. 90 g/m2, en de cover is Crush Corn Crush is een origineel, creatief en ecologisch verantwoord gamma, samengesteld uit 55% nieuwe FSC vezel, 30% gerecycleerde vezel en 15% ‘ander’ organisch materiaal, zoals bv. kiwi’s, graan, koffie of olijven. Bij de productie van Crush wordt bovendien gebruik gemaakt van 100% groene hernieuwbare energie. 250 g/m2. De pagina’s zijn soms niet nagesneden, waardoor ze af en toe als bij een Japanse bindwijze aan de afsnede nog dichtzitten. Aan de binnenkant van de gevouwen pagina’s staan historische bronnen en voorwerpen afgebeeld. Ik heb een papier gekozen dat de tekeningen ondersteunt, dat lijkt op een schetsboek met een iets ruwe structuur en niet te wit. De opdikking van het papier, zorgt ervoor dat de pagina’s beter uit elkaar vallen en dat maakt het tot een licht een buigbaar boek, waardoor je ook weer makkelijker tussen de gesloten pagina’s kunt kijken.

Franklin. Een Nederlands bevrijdingsverhaal, 2019, 155mm x 215mm, Cover Crush Corn 250 g/m2. Druk: Wilco Amersfoort met Tim Beijer Producties

Franklin. Een Nederlands bevrijdingsverhaal, 2019, 155mm x 215mm, Munken Premium Cream 19.5 90 g/m2. Druk: Wilco Amersfoort met Tim Beijer Producties

Een ander project is de Catalogus voor de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst. Deze prijs wordt jaarlijks door de Koning uitgereikt aan jonge veelbelovende schilders. De traditie van de prijs gaat terug tot 1947. Ik vond vooral het contrast tussen de klassieke omgeving van het Paleis op de Dam waar de prijs wordt uitgereikt en schilderkunst, de traditie van de prijs en de jonge experimentele schilders die juist heel moderne kunst maken super interessant. Deze tegenstrijdige elementen heb ik geprobeerd in de catalogus te verwerken met behulp van papier. Het omslag is Malmero EB Antelope 223 Blanc Malmero is een ongestreken in de massa gekleurd papier en karton. Het straalt kwaliteit uit. Het bestaat uit een fris kleurengamma. Het bevat een goede stijfheid en laat zich prima vouwen. Malmero is volledig recyclebaar. 300 g/m2, een stralend wit papier met een leerachtige persing, dat ook een beetje doet denken aan marmer in het Paleis op de Dam. De titel is deels in zwart offset en deels in zilverfolie gedrukt. In het binnenwerk wisselen een lila-roze papier (Clairfontaine Pastel Lila Clairefontaine Trophée is verkrijgbaar in een uitgebreid gamma van wit tot intensieve en fluokleuren, in verschillende gramgewichten en aangevuld met een ruime keuze aan enveloppen. 100 g/m2) met zwart en neon-roze bedrukking, een gestreken papier (Magno Gloss Magno Gloss is een houtvrij gesatineerd gestreken papier voor de meest intense detaillering in het beeld. Het heeft een egaal, glad oppervlak en is geschikt voor alle druk- en afwerkingstechnieken. Extra persefficiëntie door hoge druksnelheden. 115 g/m2) met CMYK bedrukking en een ongestreken papier (Magno Natural 100 g/m2) met zwart en zilver elkaar af. Alles wordt bij elkaar gehouden met een simpele cahiersteek, waardoor steeds afwisselend en contrasterend papier en bedrukkingen door elkaar lopen.

Catalogus Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst, 2019, 190mm x 245mm, Malmero Antelope 300 g/m2 met zilver foliedruk.

Catalogus Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2019, 190mm x 245mm, Clairfontaine Pastel Lila 100 g/m2 bedrukt met neon en zwart naast Magno Natural 100 g/m2, bedrukt met zilver en zwart.

Hoe belangrijk is de papierkeuze in de ontwerpen die je maakt? Besteed je veel tijd aan het uitzoeken van papier?
Dat wisselt. Ik kan soms heel erg lang twijfelen over een papierkeuze en dan steeds weer andere opties overwegen. Maar soms is het zo’n logisch gevolg van het ontwerp en de inhoud dat ik meteen weet wat het moet zijn en het lijkt alsof er niet eens een keuze te maken is, omdat dit het gewoon moet zijn.

Kun je een ontwerp van een andere ontwerper aanwijzen waarvan de papierkeuze je aanspreekt?
Wat ik een fantastisch en bizar project vind wat papier betreft is de catalogus van The Most Beautiful Swiss Books van 2006, ontworpen door Laurent Benner & Jonathan Hares. Ze hebben voor de catalogus alle papierensoorten van de boeken die in de catalogus zijn opgenomen opnieuw gebruikt. Hierdoor krijgt je een soort van klein fragmentje van het echte boek te zien. Het boek werkt als catalogus van de mooiste boeken van dat jaar, maar ook als papiercollectie. Wat ik heel grappig vind, omdat het toch een soort van prijs-van-het-vak-voor-het-vak is. Vele papiersoorten bestaan inmiddels ook niet meer waardoor het boek ook nog een mooie tijdsopname is.

The Most Beautiful Swiss Books 2006, ontwerp Laurent Benner & Jonathan Hares

Zijn er dingen die je mist in het huidige aanbod van papier?
Ik ben altijd op zoek naar nieuwe dingen. Met het verdwijnen van een hoop papiersoorten mis ik nu een goeie gerecyclede versie die er niet teveel uit ziet als recycled, maar wel een beetje dat effect heeft. Ik loop vooral tegen onhandigheden aan zoals een niet bestaand formaat, of een looprichting die de verkeerde kant op zit. Laatst zocht ik ook een hele specifieke kleur blauw die ik nergens kon vinden, ik heb toen maar een PMS blauw gedrukt.

Wat is je grootste frustratie op het gebied van papier?
Dat er zoveel verdwijnt en verandert. Maar eigenlijk is dat tegelijkertijd wat de speurtocht ook juist weer leuk houdt, dus een echte frustratie kan ik het ook weer niet noemen.

Oselyata, een project van Robin Alysha Clemens (foto’s) en Lisa Weeda (tekst) over het huis Oselya in Lviv, Oekraine. Foto door Michiel Spijkers. Gedrukt in rotatiedruk zonder water op 60 g/m2 coated UPM mat papier.

Oselyata

Is het voor ontwerpers makkelijk of juist moeilijk om aan informatie over papier, papiermonsters en/of collecties te komen?
Ik vindt het best lastig. Niet omdat het moeilijk is om aan samples te komen, maar omdat er best vaak papiersoorten verdwijnen en ik soms iets zoek en niet weet waar ik het moet zoeken. Gelukkig zijn er plekken als De Monsterkamer en ken ik een paar wandelende encyclopedieën die bijna alles weten en kom ik er dan uiteindelijk toch best makkelijk achter.

Ook zijn sommige catalogi van papier niet zo overzichtelijk en raak je dan door alle losse velletjes het overzicht een beetje kwijt. En budget speelt van ook nog een rol, waar je dan pas na een offerteaanvraag rekening mee kunt houden.

Hoe zie je de toekomst van papier?
Ik denk dat in de toekomst de opties in papier minder en gespecialiseerder gaan worden. Er zal meer digitaal worden, waardoor de projecten die nog wel fysiek gemaakt worden, veel meer de kwaliteiten van een object willen benutten. Dus hoe iets aanvoelt, de effecten van het materiaal wanneer het vastgehouden en gebruikt wordt, buigzaamheid of juist niet. Contrasten tussen oppervlaktes etc. Best positief dus eigenlijk.

Interview door De Monsterkamer met Lyanne Tonk