“Het zat in de printer.”… is vaak het antwoord van ontwerpstudenten als je vraagt waarom ze in de presentatie voor een bepaald papier hebben gekozen. Dat antwoord is zo gek nog niet als je bedenkt dat materiaaleducatie op Nederlandse HBO-kunstacademies niet in het curriculum zit en het ervan af hangt of je mazzel hebt om les van een papier- en/of milieugekke docent te krijgen. Als je nog meer geluk hebt zal deze docent wekelijks braaf de eigen papierboeken en stalen meezeulen om de studenten te enthousiasmeren over de do’s en dont’s van een bewuste materiaalkeuze. Een enkeling onderneemt zelfs dappere pogingen om papiercollecties en informatieboeken bij leveranciers op te vragen, zodat al die prachtige collecties hun weg kunnen vinden naar de ontwerpopleidingen. Gek genoeg gebeurt dat niet uit zichzelf, want studenten behoren – een enkele uitzondering daargelaten – niet tot de doelgroep van de papierleveranciers.

Met het oog op een vroege klantbinding en het voortbestaan van je eigen papierbusiness in de toekomst is zo’n geïmplementeerde duurzaamheid nooit weg natuurlijk. Als studenten milieuvriendelijke papiersoorten en productietechnieken niet kennen worden ze niet gebruikt. Al het prachtige en duurzame papier moet immers bekend zijn, gevoeld, besnuffeld en beoordeeld worden voordat het gekozen en besteld zal gaan worden.

Maar je kunt je ook afvragen of het de verantwoordelijkheid van de papierindustrie is om toekomstige ontwerpers voor te lichten over een verantwoorde keuze van het juiste materiaal. Zijn het immers niet de opleidingen die de beslissers van morgen afleveren? Bij studenten is op dit moment vrijwel niets bekend over papierproductie, milieuaspecten, productieprocessen en afwerkingstechnieken en de rol van de ontwerper hierin. Het belang van en de belangstelling voor een bewuste papierkeuze is over het algemeen bedroevend laag.

Als je niet uitsluitend voor de digitale wereld wilt ontwerpen is en blijft je medium papier. Je zou op een gegeven moment in de opleiding moeten leren of je de duurzame intenties van jezelf en je toekomstige opdrachtgever bijvoorbeeld beter in een gedrukte of digitale mailing kunt vertalen. Hoe duurzaam is papier? Wat zijn goede duurzame drukformaten met het minste afval? Hoe werkt www.meedrukken.nl? Hoe overtuig je je opdrachtgever? Wat is e-trash? Zijn alle prachtige digitale opties wel echt duurzamer en groener? Hoe ontwikkel je visionaire duurzame concepten? Hoe vertaal je de reputatie en branding van je klant naar een eigentijds en strak concept? Een App? Een boekje? Een social media actie? Een gedrukte mailing…?

Het veel gehoorde “maar dan mag ik niets meer” zal door de opgedane kennis hopelijk snel tot het verleden behoren. Duurzaam ontwerpen is juist een uitnodiging om je creatieve bronnen aan te boren om alleen of in teamverband future proof aan een duurzamere economie én je eigen carrière te werken.

Omdat eigentijdse grafische opleidingen toekomstige ontwerpers nog steeds zonder materiaal- en milieucompetenties laten afstuderen, hebben wij in 2011 ED! opgericht. Aan deze Sustainable Academy kun je vanaf September 2012 in Den Haag beginnen aan een internationale post-graduate Master of Sustainable Graphic and Communication Design. Ook kunnen academies bij ons aankloppen om bevlogen Nederlandse en internationale groene designhelden in te huren voor workshops of masterclasses voor hun studenten. Geselecteerde modules worden ook via een online faculty aangeboden.

We hopen binnenkort een studentenbeoordeling te mogen meemaken met papierstalen, dummy’s, strategiën, visionaire concepten… iPad of Polar Rough? Of allebei? We kijken er nu al naar uit!

Door Andrea Fuchs, Anno Fekkes (ED! Academy for Sustainable Design Education and Communication). Meer informatie over ons en ED! kun je vinden op www.ed-academy.nl