Laten we eens kijken hoe we stapsgewijs kunnen zoeken naar papier dat voldoet aan het criterium ‘duurzaam papier’.

Je zou het op de volgende manier kunnen indelen: De meeste papieren die gebruikt worden om te beschrijven of te bedrukken hebben als grondstof de houtvezel. Hiervoor zijn in Nederland 2 houtcertificaten van belang; het FSC- en het PEFC-houtcertificaat. Om nu even niet in te gaan op wat deze certificaten betekenen (want dat is te lezen op hun sites), kunnen we stellen dat het gaat om hout dat niet illegaal gekapt is. Natuurlijk gaat dit ook weer op tot een bepaald punt van waarheid want in sommige landen is dit erg moeilijk te garanderen gezien de politieke situatie. Dus kort samengevat: kies voor een legale houtvezel, kies voor een houtcertificaat.

Daarna kom je terecht in het productieproces van pulp en papier. Kijk dan naar de informatie die je kunt vinden over de fabrikanten wat betreft mileucontrolesystemen (het ISO 14001– en EMAS-certificaat) en antwoord op vragen zoals: waar staat die papierfabriek? Of: wordt de papierpulp ook in de papierfabriek gemaakt? Of: komt die pulp uit een ander werelddeel? Die vragen kunnen leiden tot verbeterpunten.

Andere labels die wat vertellen over het papier dat je kunt kopen zijn: Der blaue Engel, Nordic Swan en het Europees Ecolabel, dit zijn productlabels.

Het ‘Blauwe Engel’ label is het oudste milieucertificaat en vertelt wat over de voorwaarden voor papiersoorten die gemaakt zijn uit 100 procent ‘post-consumer’ gerecyclede papiervezels. www.blauer-engel.de

Het ‘Europees Ecolabel’ voor papier heeft met name betrekking op de milieubelasting van de papierfabriek. Het label heeft naast eisen voor duurzaam bosbeheer ook bijvoorbeeld eisen voor emissies en energiegebruik een verder mogen er geen voor mens en milieu gevaarlijke stoffen in het papier zitten. www.europeesecolabel.nl

‘Nordic Swans’ criteria variëren van product tot product. Voor elk product wordt uitgegaan van de invloed van het product op het milieu, vanaf het ruwe materiaal tot aan het afval, d.w.z. door de hele levensketen (life cycle analysis, LCA). www.svanen.nu

Wil je meer weten over milieuaspecten met betrekking tot de pulp- en papierproductie, inclusief productsamenstelling en uitstootgegevens, herkomst van hout en milieuzorg, dan kan de drukkerij een Paper Profile opvragen bij de desbetreffende papierfabriek van het door u gekozen papier. Als je dat allemaal bekeken hebt dan ben je zo’n beetje door alle labels heen gewandeld.

Wil je nog verder gaan dan kan je aan je papierleverancier vragen of het papier chloorvrij gebleekt is. En daarna kan je ervoor kiezen om de optische witmakers te vermijden. Die zorgen ervoor dat je papier superwit wordt. Net als het vroegere ‘zakje blauw’ dat je in de wasmachine stopte. Is het echt gevaarlijk? Sommigen zeggen dat de hoeveelheid optische witmakers die gebruikt worden zo minimaal zijn dat er geen milieuschade aangericht wordt.

Maar ja, is dat niet met alles zo en is het dan ook niet zo dat al die kleine beetjes bij elkaar wel zorgen voor ‘HEEL VEEL’. Wil je meer weten over als deze verschillende overwegingen die je kunt maken en wil je ook meer begrijpen? Ga dan naar de site van ‘Papier Praat’ www.papierpraat.nl

Na vier jaar hard werken is het ons gelukt om een database te bouwen waarin ieder die gebruik maakt van papier informatie kan vinden over de hele problematiek rondom alles wat komt kijken bij het produceren van pulp en papier. Op dit moment zijn we bezig om een nieuwe route uit te werken die via ‘de toepassing van papier’ inzicht geeft over historie, functie en duurzaamheids overwegingen bij het kiezen voor een specifiek soort papier.

Als je begrijpt voor welke toepassing een specifieke papiersoort geproduceerd is, begrijp je ook zijn grenzen. Dus veel minder risico voor ontgoocheling na bedrukking en dus veel minder afval.

Veel papierplezier!

Cia Franssens – drukkerij Raddraaier b.v.

Janny Oei – papier praat