Het is alweer vier jaar geleden dat ik het licht zag; duurzaam ontwerper, dát moest ik worden. Als art-director en mede-eigenaar van een communicatie-ontwerpbureau vulde ik mijn dagen met vergaderen, presenteren en argumenteren. Twintig jaar eerder, ik ging naar de kunstacademie, wilde ik grafisch ontwerper worden. Een leven lang plakken en knippen, de wereld mooier maken, dat leek me eindeloos. Ik wist nog niet dat schaar en lijm al snel plaats zouden maken voor mail en muis.

In die tijd wist ik ook nog niet dat er zoiets bestond als een ecologische voetafdruk. Laat staan dat ik wist dat die voetafdruk met mijn werk te maken zou hebben. Dat werd me zo’n vier jaar geleden pas duidelijk.

Impact
Thuis deed ik mijn best om het betere milieu bij mezelf te laten beginnen. Afval scheiden, biologisch vlees, met de trein, je kent het wel.

Maar in mijn werk, als communicatie-ontwerper, stond ik gek genoeg nooit stil bij de gevolgen van mijn gedrag. Ik stond stil bij mooi en bij origineel. En bij de impact die mijn ontwerpen moesten hebben op de doelgroep. Dáár werd ik voor gevraagd, dát was waar opdrachtgevers me voor betaalden. Op een belerend en beperkend milieupraatje van de ontwerper zaten ze natuurlijk niet te wachten…

Welbeschouwd probeerde ik thuis, als consument, mijn best te doen terwijl ik op mijn werk, als ontwerper, de mooiste kansen liet liggen. Netjes een Nee-Nee sticker op de brievenbus, maar voor alle zekerheid wel tweehonderd folders teveel drukken; kost immers niets, en je weet maar nooit…

Toen ik me dit vier jaar geleden realiseerde, besloot ik dat het anders moest. Ik nam afscheid van mijn bureau en begon opnieuw. Als duurzaam ontwerper dit keer.

Voor een fotoboek over het Amsterdamse Vervoersbedrijf GVB bedacht Hilgersom een omslag gemaakt van afval. Hij gebruikte hiervoor de zogenaamde ‘voorlopers’, dit zijn de vellen papier die de drukker drukt om de juiste kleuren in te stellen. Deze drukvellen worden normaal gesproken weggegooid. Door van dit afvalpapier een omslag te vouwen werd veel material bespaard en werd geen boek hetzelfde.

Maar duurzaam ontwerpen, hoe moet dat eigenlijk? Mag je dan alleen nog maar drukken op FSC-papier? En met bio-inkten? Of mag je helemaal niet meer drukken, en moet je alles met websites oplossen? Het werd me al snel duidelijk dat ik meer vragen dan antwoorden had en dat ik niet wist waar en hoe te beginnen. Ik sprak met vrienden en collega’s. Van hen hoopte ik antwoord te krijgen op de vele vragen die ik inmiddels had.

Een geweldig idee
Tijdens een gesprek met de ontwerpers van Autobahn ontstond het idee voor de Groene Offerte. We bedachten dat dé manier om je opdrachtgever enthousiast te krijgen voor een duurzaam ontwerp, het aanbieden van een goed alternatief zou zijn. Geef je opdrachtgever naast je ‘standaard-offerte’ een duurzaam alternatief; een ‘groene offerte’. Zo geef je hem een keuze. En maak je jouw ambities bespreekbaar. Als hij kiest voor je ‘groene offerte’ kun je samen aan de slag en ga je samen op zoek naar duurzame manieren van communiceren.

Een geweldig idee, maar hoe maak je dat, zo’n groene offerte?
Daar hadden we dan toch weer die kennis voor nodig, waar het ons aan ontbrak…

Een website
Als er nou eens een website zou zijn waar je alles over duurzaam ontwerpen zou kunnen vinden. Waar je over ervaringen van collega’s kon lezen en waar je inspiratie op kon doen door het werk van andere ontwerpers te bekijken. Als er nou eens een website zou zijn waar je informatie kon vinden over duurzame materialen,  productietechnieken en over energieverbruik. Als er nou eens een website zou zijn waar je verschillende ideeën bij elkaar kon rapen om zo je eigen duurzame oplossing samen te stellen. Als er nou eens zo een website zou zijn…

Op www.groeneofferte.nl kun je antwoord vinden op je vragen en inspiratie opdoen voor je eigen duurzame ontwerpen.

Die website bestaat nu anderhalf jaar. We zijn destijds met ons idee naar de BNO (Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers) gegaan. Ook daar vonden ze het een geweldig idee en het werd met vele handen aangepakt. Vanuit allerlei hoeken en richtingen werden mensen enthousiast en schoten organisaties te hulp. Met kennis, met geld en met heel veel energie.

Het is een website geworden waar je je kunt verdiepen in duurzaamheid en ontwerpen. Je kunt er inspirerende voorbeelden van collega’s bekijken en lezen over hun ervaringen. Je kunt er antwoord vinden op je vragen en inspiratie opdoen voor je eigen ontwerpen. Je kunt er allerlei duurzame ideeën bij elkaar rapen om zo je eigen groene offerte samen te stellen.

Milieupraatjes
En ik? Ik ben nog steeds iedere dag bezig met het zoeken naar antwoorden. Naar het bedenken van duurzame ontwerp-oplossingen. Ook ben ik er inmiddels achter dat mijn opdrachtgevers maar wat graag luisteren naar belerende en beperkende milieupraatjes. Sterker nog, ze betalen er zelfs voor en vragen me om ook namens hen de wereld een stukje mooier te maken. Precies waarom ik twintig jaar geleden grafisch ontwerper wilde worden. Ik ben er nog lang niet, maar iedere dag ben ik wel een klein beetje meer de duurzame ontwerper die ik vier jaar geleden wilde worden.

Voor sieradenmerk Nikki Namasté ontwerpt Team Hilgersom de huisstijl en alle communicatie-uitingen. Briefpapier, visitekaartjes en promotiemateriaal werden speciaal ontworpen om te kunnen laten produceren via Meedrukken.nl.

Door Arjan Hilgersom