Wat is je favoriete papier en waarom?
Ik zie mezelf verbluffend vaak uitkomen bij het Munken Munken Print is een ultiem boekpapier. Door de beste eigenschappen van houtvrij en houthoudend papier te combineren, heeft Arctic Paper een kwaliteit gecreëerd met een opdikking, stevigheid, oppervlak, leesbaarheid en bedrukbaarheid die perfect zijn voor boekproducties. papier, dus dat doet blijkbaar iets met me. De collectie heeft mijns inziens goede vezelachtige kwaliteiten in het Rough assortiment en ook iets gladdere soorten die toch nog heel papierachtig ogen; en dat allemaal in zoveel verschillende wittinten. De resultaten bevallen me zowel in digitaal als in offset.

Een digitaal drukvoorbeeld is het boek Dagvangst gemaakt voor schrijver/kunstenaar Miek Zwamborn geprint op een HP Indigo op Munken Lynx Het ongestreken, gladde oppervlak van het Munken Lynx en de natuurwitte tint zorgen voor een exclusieve en tegelijkertijd authentieke uitstraling, met een natuurlijk papiergevoel.   90 g/m2. Het boek is gemaakt in oplage drie om te tonen in een voor de gelegenheid gebouwd observatorium op het festival Into The Great Wide Open op Vlieland. Met name de zwart-wit foto’s worden mooi weergegeven op dat papier uit die machine.

Een spread uit het 776 pagina’s tellende boek ’Dagvangst’. Een jaar lang is elke dag een foto gemaakt van ‘een vangst’ op het eiland Mull in Schotland alwaar Miek Zwamborn woont. Elke vindplaats werd d.m.v. een foto gevisualiseerd, op een hoogtelijnen kaart aangeduid en de plek benoemd.

De dagen dat ze niet op het eiland kon zijn, zijn gevuld met zwart-wit beelden van de rotsachtige kustlijn min of meer kijkend richting de einder. Na elke zwart-witte dagfoto kwam een zwart-witte nachtfoto van het landschap om zodoende de tijd ook nog op een andere manier het boek in te lokken.

Kun je een voorbeeld geven van een ontwerp dat je hebt gemaakt, waarbij papier een bijzondere of juist heel functionele rol speelt?
Voor kunstenaar Charlotte Mumm heb ik een catalogus gemaakt met de titel So Oft So Soft. Daarvoor hebben we het Arjo Wiggins ‘schuurpapier’ Curious Matter Curious Matter – Het papier is geproduceerd met aardappelzetmeel, waardoor het oppervlakte een zandachtige touch heeft. Doordat het oppervlak met microscopisch kleine bolletjes is bedekt, laat het een onvergetelijke indruk achter. gebruikt. Het is slechts een klein tactiel grapje met de titel wat iets doet met je vingertoppen tijdens het vasthouden van het boek.

Naast het Curious Matter 270 g/m2 voor het omslag werd voor het binnenwerk Munken Polar Rough 120 g/m2 en Opakal 60 g/m2 gebruikt.

De meest diverse papiersoorten ooit zijn echter terechtgekomen in het boek Op basis van Bas Oudt, waar ik één van de acht ontwerpers was die een katern bijdroeg. Dit boek is in meerdere opzichten een archief: het bevat een werkoverzicht van een waanzinnige ontwerper en het is een visuele en fysieke index van een groot deel van Oudt’s papiervoorkeuren (waarvan ik niet weet of die papiersoorten allemaal nog wel bestaan).

‘Op basis van Bas Oudt’ spread uit het door mij ontworpen katern. Ieder van de 8 ontwerpers haakte in op een fascinatie die men deelde met Bas. Voor mij was dat kantoorbehoeften en wervende annonces.

‘Op basis van Bas Oudt’. Detail uit mijn katern op Hi-speed Opaque 60 g/m2.

Alle gebruikte papiersoorten in het boek waren: Casing II eenzijdig glad (120 g/m2), Hi-speed Opaque extra ondoorschijnend offset (60 g/m2) Aco (90 g/m2), Butterfly zwart (120 g/m2), Biotop BIO TOP 3® is een natuurwit, houtvrij ongestreken premium papier en karton, geproduceerd zonder gebruik van optische witmakers. (80/90 g/m2) en Serviliner duplexkarton (210 en 350 g/m2). [Red: van de genoemde papiersoorten bestaat alleen Biotop nog].

Hoe belangrijk is de papierkeuze in de ontwerpen die je maakt? Besteed je veel tijd aan het uitzoeken van papier?
Vroeger vond ik het zoeken in bijv. de Bührmann Ubbens collectie een feest. Al die bonkige mappen, zo lekker overzichtelijk en met mooie (al dan niet betaalbare) verborgen parels. Uiteraard krijgt het zoeken nu nog steeds de broodnodige aandacht als er offset drukwerk mag worden gemaakt, maar het vindproces is alleen soms wat omslachtiger geworden.

De oude Bührmann Ubbens collectie woont hier nog in een doos zonder z’n bonkige omslagen.

Kun je een ontwerp van een andere ontwerper aanwijzen waarvan de papierkeuze je aanspreekt?
Het DESK boek van de reeds overleden ontwerper Bas Oudt (daar is die weer) was mijns inziens een voorbeeld van brutaal papiergebruik versus ontwerp. Op de voorkant begint het al: als drager voor het voorwoord een romandruk, de afzender/uitgever op een reprobank-achtige en een noest 350 grams grijsboard voor de namen van de kunstenaars. In het binnenwerk zit dit even dikke grijsboard ook met daarop zilveren volvlakken met daarover in zwart een afbeelding gedrukt waardoor het lijkt alsof je naar een oude gevoelige plaat zit te kijken. Ook in het binnenwerk zijn de zeer rijke typografische pagina’s gedrukt op een courant-achtige. Passend, omdat het onderwerp van het DESK boek een gelegenheid was waar 26 kunstenaars ieder op een zaterdagavond een idee konden delen met publiek in kunstenaarsinitiatief W139 te Amsterdam. Oudt liet ook dekwit op courant papier drukken juist omdat deze druklaag na jaren sterker gaat afsteken omdat het papier geler en geler wordt. Het papier wordt zoveel meer in dit boek dan alleen een drager; je zou het bijna een kornuit kunnen noemen.

Het legendarische ‘DESK’ boek gedrukt door de (helaas!) niet meer bestaande Drukkerij Atlantic uit de Warmoesstraat. Zij durfden het aan om die dikke grijsboard platen door de pers te stouwen. Helden waren het!

Impressie van een zilver volvlak met daarover heen in het zwart de afbeelding gedrukt. Links de courant-achtige. Dit is trouwens de enige pagina in het hele boek waar de kleur rood op voorkomt.

Zijn er dingen die je mist in het huidige aanbod van papier?
Mustn’t grumble aangaande papieren die er niet meer zijn, het lukt nog steeds iets te vinden voor huidig drukwerk dus… nee.

Wat is je grootste frustratie op het gebied van papier?
Dat wat ik door de jaren heen menig andere ontwerper ook zie zeggen in deze serie: veranderd aanbod en onoverzichtelijke weergave. De Japanse papierleverancier Takeo (niet meer verbonden aan de Monsterkamer naar ik vernam) is voor mij een voorbeeld van een waanzinnige collectie die (weliswaar zeer compact) mooi wordt aangeboden (en natuurlijk vaak té duur is, maar toch).

De allemachtig prachtige Takeo papiercollectie

Is het voor ontwerpers makkelijk of juist moeilijk om aan informatie over papier, papiermonsters en/of collecties te komen?
De Monsterkamer is natuurlijk een krankzinnige plek met digitale database. Niet voor niets ooit ontstaan. Daarnaast blijft een goede drukker een plezante bron om een papier en z’n eigenschappen te ontdekken alsmede de boekenkasten van collega’s.

Hoe zie je de toekomst van papier?
De behoefte aan papieren uitingen blijft bij makers en gebruikers en al het digitale is ‘slechts’ een ding erbij. Daarnaast zijn we allemaal overgeleverd aan dat waar David Bowie al over zong: Ch-ch-ch-ch-changes / Turn and face the strange.

Interview door De Monsterkamer met Jozee Brouwer