Wat is je favoriete papier en waarom?
De laatste jaren kies ik geregeld voor FLY wit, een houtvrij offset papier. Het is een soort die een mooi midden houd tussen 0 en 1: tussen wit, en tussen niet-wit. Het heeft net genoeg kleur om drukwerk te activeren. Nadat een ontwerp op hagelwitte laserprintjes slechts nog te beoordelen was op tekening, komt het op FLY wit tot leven.

Boekwerk nr.3 Platform Theaterauteurs. Papier: FLY Wit (Omslag en binnenwerk), Sirio Color Sabbia (binnenwerk), Gustav Coat (stofomslag).

Het laserpinter papier is steeds witter geworden. Net als de ‘witten’ in de monstercollecties steeds witter werden. Of misschien lijkt het zo en zijn oude flyers en boeken en affiches gewoon wat geler geworden in de loop der tijd? Maar het is wel een feit dat veel off-white papiersoorten de laatste jaren uit de assortimenten zijn verdwenen. Als je geen wit en geen Bio Top 3 BIO TOP 3® is een natuurwit, houtvrij ongestreken premium papier en karton, geproduceerd zonder gebruik van optische witmakers. Bio Top 3® is geschikt voor preprint toepassingen en tevens beschikbaar in cutsize en enveloppen. wilt, omdat die meestal een paar gradaties te geel is, dan kom je uit op duurder papier zoals Butterfly of Munken Lynx. Het ongestreken, gladde oppervlak van het Munken Lynx en de natuurwitte tint zorgen voor een exclusieve en tegelijkertijd authentieke uitstraling, met een natuurlijk papiergevoel. Of op soorten die precies dát zijn waarnaar je zocht maar dan weer alleen ‘op aanmaak’ blijken te zijn, zoals Freelife Cento. FLY Wit is dan een uitstekend alternatief bij kleine oplages en minimale budgetten. Deze lijkt overigens sterk op Munken Lynx; een tintje grijs maar neutraler dan de off-whites van bijvoorbeeld Revive. En de structuur is prettig open maar voelt toch glad. Ideaal voor typografie. Gewoon zwarte letters erop, dat is het mooiste.

Dialogue with Lucinda. Libretto bij dansvoorstelling Nicole Beutler. Papier: FLY Wit.

Kun je een voorbeeld geven van een ontwerp dat je hebt gemaakt, waarbij papier een bijzondere of juist heel functionele rol speelt?
Voor het Vlisco Fabrics boek, een boek samengesteld en vormgegeven door kunstenaarscollectief Suze May Sho waar ik deel van uitmaak, diende de keuze voor papier een functioneel doel. Het idee voor dit boek was eenvoudig maar de realisatie een uitdaging: een stalenboek met ruim 220 hoogwaardige reproducties van verschillende stofdessins van Vlisco in full color offset.

Deze fabriek vervaardigd Afrikaanse stoffen met een geheel eigen druktechniek en unieke kleurenkaart. De uitdaging zat em in de vraag hoe de kwaliteit van de ene druktechniek, middels het andere te benaderen viel. De papierkeuze was een belangrijke parameter waarover die optimale benadering moest worden gevonden. Gladgestreken papier was geen optie. De afbeeldingen, scans van stofuitsnedes, waren geen glossy foto’s en moesten dat ook niet worden. Ongestreken papier is tactiel gezien het meest verwant aan stof, maar was voor dit boek toch geen optie. Op elk hvo papier zou de kleur intensiteit wegzakken en contrasten verloren gaan in het ‘dichtlopen’. Het werd uiteindelijk Artic Volume White: Arctic Volume White is een wit, opdikkend, mat, volgestreken papier, verkrijgbaar in gramgewichten van 90 tot 300 g/m². een gestreken papier, kleur 0, die met drukproeven andere soorten mc uitsluitte. Vergeleken daarmee ‘had deze tenminste nog een huid’, aldus J. Holterman die het drukken begeleidde. Het resultaat is dan ook niet vlak geworden. Je ‘voelt’ zelfs heel ligt de inkt in het beeld. En een optimale kleurbenadering, moet ik toegeven, dat gaat toch het beste op goed wit papier.

Vlisco Fabrics. Papier: Artic Volume White en FLY Wit (binnenwerk).

Hoe belangrijk is de papierkeuze in de ontwerpen die je maakt? Besteed je veel tijd aan het uitzoeken van papier?
Het kiezen van papier is een van de vele keuzes in een maakproces die je moet doorlopen. De tekening, of het beeld; je doet eerst je best die op spanning te krijgen. Maar het papier, dat is de drager waarover je goed moet nadenken. Dat kost soms veel tijd. Meerdere proefjes of dummies maken, op aangevraagde papiermonsters. Maar soms weet je direct wat het moet worden. FLY Wit. Als de drager geen uitspraak hoeft te doen. Of Ikono gloss, als de boodschap met glans mag worden overgedragen.

Budget en formaat spelen altijd een rol. Soms begin je bij het goedkoopste soort. Of bij een drukformaat. ‘72 x 102 cm breedlopend’ voor een boekje. Voeg daar nog 60 grams aan toe en er blijft misschien nog maar één keus over.

Vlisco Fabrics. Papier: Artic Volume White en FLY Wit (binnenwerk).

Zijn er dingen die je mist in het huidige aanbod van papier?
Ik mis een breder scala aan off-white soorten en soorten met een open structuur die niet alleen maar op aanmaak zijn.

Wat is je grootste frustratie op het gebied van papier?
Ik heb geloof ik twee frustraties. De dominantie van optisch te witte papiersoorten en de snel opvolgende assortiment wijzigingen. Het is een standaard tour na je keuze direct een geschikt alternatief te vinden.

Is het voor ontwerpers makkelijk of juist moeilijk om aan informatie over papier, papiermonster en/of collecties te komen?
Ik vind het niet moeilijk. Er zijn leveranciers die minder toegankelijk zijn voor vormgevers met een papiermonster aanvraag maar er zijn er voldoende die ontwerpers zien als indirecte klant en die je met goede service helpen. Bürhmann Ubbens is het beste voorbeeld, maar het hebben van een fijne drukker is ook belangrijk bij het vinden van geschikt papier.

Vlisco Fabrics. Elk omslag is gestoffeerd met een ander dessin.

door Connie Nijman