Betsabeé Romero, Cars & Traces / 16,5 x 24 cm / 176 pagina’s / Binnenwerk: 80 gr Cyclus Print, 150 gr Manta Gloss / Omslag: 250 gr Manteca / Genaaid gebrocheerd / Uitgever: KIT Publishers / Drukwerk: High Trade, Zwolle

Wat is je favoriete papier en waarom?
In principe is de keuze voor een bepaalde papiersoort vooral afhankelijk van waar het ontwerp of concept om vraagt en zeker ook van het budget, maar ik heb natuurlijk wel bepaalde voorkeuren. Ik houd bijvoorbeeld van pretentieloze folder-achtige papieren die, als het even kan, lekker krakerig klinken en die niet al te luxe voelen, zoals Royal Print gesatineerd, Hi-speed Opaque of Elementa. Dat zijn alledrie eenvoudige papieren die toch nèt iets bijzonders hebben.

Soms heb ik periodes waarin ik, min of meer toevallig, een tijd lang dezelfde soorten gebruik. Zo is Manteca (een enkelzijdig gestreken grijskarton) vaak voorbij gekomen en is Munken Print White inmiddels een goede bekende, zoals onlangs bij een catalogus voor de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK) in Den Haag. Daarvoor gebruikten we ook G-Print, wat een heel mooi drukresultaat opleverde.

This Is The School / 124 pagina’s / Buiten: 22,5 x 30cm op 80 gr Munken Print White 1.5 / Binnen: 23,5 x 31,5 cm op 115 gr G-Print / Geniet / Ontworpen i.s.m. Barbara Hennequin / Drukwerk: Drukkerij Tielen, Boxtel

This Is The School / 124 pagina’s / Buiten: 22,5 x 30cm op 80 gr Munken Print White 1.5 / Binnen: 23,5 x 31,5 cm op 115 gr G-Print / Geniet / Ontworpen i.s.m. Barbara Hennequin / Drukwerk: Drukkerij Tielen, Boxtel

This Is The School / 124 pagina’s / Buiten: 22,5 x 30cm op 80 gr Munken Print White 1.5 / Binnen: 23,5 x 31,5 cm op 115 gr G-Print / Geniet / Ontworpen i.s.m. Barbara Hennequin / Drukwerk: Drukkerij Tielen, Boxtel

Kun je een voorbeeld geven van een ontwerp dat je hebt gemaakt, waarbij papier een bijzondere of juist heel functionele rol speelt?
Het accreditatierapport van de KABK bestaat uit twee boeken en is – per boek – streng gestructureerd in drie delen. Omdat het echter om een rapport van een kunstonderwijsinstelling gaat en het ontwerpproces van een ontwerper of kunstenaar helemaal niet zo rechtlijnig is, besloten mijn mede-ontwerpster Barbara Hennequin en ik juist dat non-lineaire, organische proces te benadrukken. Zo wisselen papiersoort en tekstkleur onafhankelijk van elkaar op random punten in de publicatie en gaan deze geen formele relatie aan met de tekst of hoofdstukindeling.

Vanwege het beperkte budget en de korte tijd tussen aanleveren en drukken/binden, was het belangrijk dat we papieren kozen die goedkoop en snel leverbaar waren. Vanuit conceptueel oogpunt was vooral het contrast tussen de drie belangrijk, maar dan wel zonder het gebruiksgemak teveel aan te tasten. Uiteindelijk hebben we gekozen voor een combinatie van Core Offset, Hello Gloss en Cyclus Offset, dus een ongestreken, een superglossy en een recycled grijzig papier. De covers zijn gezeefdrukt op 1mm grijsbord en geven de publicatie, in combinatie met de Wire’O bindwijze, een werkboek-achtig gevoel.

This Is What We Are Is This What We Are – Accreditatierapport KABK / 22,5 x 30 cm / 328 pagina’s verdeeld over 2 boeken / Wire’O bindwijze, 1 inch metaalkleurig / Binnenwerk: 100 gr Core Offset, 135 gr Hello Gloss, 100 gr Cyclus Offset bedrukt met in totaal 6 Pantone-kleuren / Omslag: 1 mm grijsbord enkelzijdig bedrukt met in totaal 3 kleuren zeefdruk / Ontworpen i.s.m. Barbara Hennequin / Drukwerk: Drukkerij Tielen, Boxtel

This Is What We Are Is This What We Are – Accreditatierapport KABK / 22,5 x 30 cm / 328 pagina’s verdeeld over 2 boeken / Wire’O bindwijze, 1 inch metaalkleurig / Binnenwerk: 100 gr Core Offset, 135 gr Hello Gloss, 100 gr Cyclus Offset bedrukt met in totaal 6 Pantone-kleuren / Omslag: 1 mm grijsbord enkelzijdig bedrukt met in totaal 3 kleuren zeefdruk / Ontworpen i.s.m. Barbara Hennequin / Drukwerk: Drukkerij Tielen, Boxtel

Een ander voorbeeld is de kalender voor Zwaan Printmedia waarbij ik vier verschillende bijzondere papiersoorten van Fedrigoni gebruikte die correspondeerden met de vier seizoenen. Door meerdere drukproeven te maken en veel tijd te besteden aan de exacte instellingen van de pers, konden we de mogelijkheden van de papiersoorten goed onderzoeken. Het was een enorme luxe, en daardoor geweldig, om zoveel tijd te hebben om te experimenteren.

Zwaan-kalender 2013 / 18,5 x 65 cm / Papier: 200 gr X-PER (winter), 120 gr Cotton Wove (lente), 140 gr Freelife Vellum (zomer) en 300 gr Oikos (herfst) / Bedrukt in 16 Pantone-kleuren en 4 zeefdrukkleuren / Bindwerk: op de kop gelijmd en voorzien van Singersteek en boorgat door Boekbinderij Patist, Den Dolder / Zeefdruk: Helder Zeefdruk, Wormerveer / Offsetdruk: Zwaan Printmedia, Wormerveer

Bij Items magazine kozen we steeds andere papieren voor met name de omstekers. Die kozen we altijd in overleg met leverancier Igepa en gebruikten we om een soort alternatieve verhaallijn te creëren.

Items magazine, jaargang 2012 / Papier: verschillende soorten, allen geleverd door Igepa / Drukwerk: Jubels bv, Amsterdam / Bindwerk: Binderij Hexspoor

Hoe belangrijk is de papierkeuze in de ontwerpen die je maakt? Besteed je veel tijd aan het uitzoeken van papier?
Ontzettend belangrijk. Voor mijn gevoel is dat alsof je een fotograaf vraagt of het belangrijk is welke lens hij gebruikt; het papier bepaalt het gevoel, de kleur, de sfeer, de geur, het geluid, het gewicht, en nog veel meer kenmerken van je drukwerk.

Soms weet ik aan het begin van een project al precies welke soort ik wil gebruiken en soms verander ik mijn keuze dagelijks tot op de dag dat ik moet aanleveren. Het is een combinatie van gevoel en praktische of inhoudelijke keuzes en het kan lang duren voordat die allemaal in harmonie zijn.

Voor kleinere opdrachtgevers zijn de mogelijkheden vaak beperkt en werk ik soms met zo’n standaard internetdrukker. Dan gaat het toch minder om details en meer om grotere keuzes; gestreken of ongestreken, licht of zwaar, wit of gelig of grijzig, etc. Maar wanneer de mogelijkheid er is, vind ik het heerlijk om mezelf te verliezen in alle opties.

Identiteit Cultfest 2013 / Ontwerp i.s.m. Barbara Hennequin / Gedrukt bij verschillende internetdrukkers

Kun je een ontwerp van een andere ontwerper aanwijzen waarvan de papierkeuze je aanspreekt?
Ik vind het super interessant hoe een papier dat ik eigenlijk helemaal niet mooi vind, in de context van een publicatie ineens heel goed kan werken. Een boek wat me bijvoorbeeld verraste was Roland Schimmel’s Blind Spot, ontworpen door Roger Willems. Het boek begint met een introductie die is gedrukt op een vrij dik, stug mc – ik schat rond de 250 grams – dat ik los helemaal niet mooi vind. Of eigenlijk: vond. Hierna volgt een sectie met werken die in zwart zijn gedrukt op een dun, wat geliger ongestreken papier met een behoorlijk lage opaciteit. Later in het boek komt dan weer een sectie met full colour beelden op datzelfde mc. De cover is enkelzijdig gestreken met de gestreken zijde aan de binnenkant.

Het grote contrast in kleur en gewicht tussen die twee papiersoorten vind ik erg spannend en laten me het boek echt beleven, in plaats van alleen maar bekijken.

Blind Spot – Roland Schimmel / 20 x 28 cm / 72 pagina’s / Ontwerp: Roger Willems / Uitgever: Roma Publications / Drukwerk: Veenman Drukkers, Rotterdam

Een ander boek wat me is bijgebleven is The Complete Incomplete Series. Barbara Visser 2007-1987, ontworpen door Veronica Ditting. Op de linker- en rechterpagina worden verschillende rasters (links 18 en rechts 80 met daarop een glansvernis) gebruikt. En door het enkelzijdig gestreken Montana krijg je ook nog een subtiel verschil in tactiliteit. Heel mooi gedaan.

The Complete Incomplete Series. Barbara Visser 2007-1987 / 22,5 x 30 cm / 270 pagina’s / Ota-star gebonden / Binnenwerk: 120 grams Montana enkelzijdig gestreken, 115 grams Reviva Offset / Omslag en stofomslag: 130 grams Arctic Gloss / Ontwerp: Veronica Ditting / Drukwerk: Lecturis, Eindhoven

Zijn er dingen die je mist in het huidige aanbod van papier?
Zoals veel jongere ontwerpers, had ik graag de rode set Bührmann-Ubbens of de set van Grafisch Papier tot mijn beschikking gehad. Beide waren al vrijwel niet meer verkrijgbaar toen ik afstudeerde, maar ik kan me herinneren dat ik ze tijdens mijn stage en tijdens mijn jaar bij Studio KABK (de interne ontwerpstudio van de Koninklijke Academie in Den Haag) heel vaak gebruikte.

Het zou toch echt ideaal zijn om per leverancier één (eenvoudige) set te hebben met daarin alle verkrijgbare papiersoorten. Of dat ik on demand een samplecollectie kan samenstellen. En dan graag met losse vellen op A4-formaat zodat ik zelf testprints kan maken.

Wat is je grootste frustratie op het gebied van papier?
Door het bombardement aan verschillende samples, losse katernen, nieuwe namen en veranderende leveranciers, weet ik eigenlijk helemaal niet goed wat er nou precies allemaal verkrijgbaar en up-to-date is en wat niet.
Ook hoeven al die boekjes van mij niet zo overontworpen te zijn. Wat mij betreft bedenken ze per leverancier een eenvoudige template met dezelfde beeld- en kleurcombinaties en passen ze die toe op iedere papiersoort, zodat ik die ook echt met elkaar kan vergelijken. Leveranciers: jullie mogen me bellen! 😉

Design Mass / 110 pagina’s / 11 x 18 cm / Binnenwerk: 90 grams Da Costa blauwwit / Omslag: 115 grams gesatineerd mc/ Ontwerp i.s.m. Jeremy Jansen / Uitgever: Onomatopee / Drukwerk: New Goff, Gent

Is het voor ontwerpers makkelijk of juist moeilijk om aan informatie over papier, papiermonsters en/of collecties te komen?
Het is niet moeilijk om aan informatie te komen als je eenmaal weet wat je ongeveer wilt, maar daar zit voor mij ook precies het probleem. Soms weet je dat nog niet en dan helpt het om een volledige collectie te hebben waar je doorheen kunt bladeren en waarin je daardoor bijna per ongeluk een beter alternatief vindt.

Gelukkig werk ik in een ruimte met vier andere ontwerpers en staat onze studio vol met boeken en papiermonsters, dus uiteindelijk bekijken we elkaars verzamelingen en vragen we naar elkaars mening. Dat, in combinatie met de ervaring van de drukkers waarmee ik werk, vind ik toch het fijnst.

Identiteit voor STEIM / Ontwerp i.s.m. Remco van Bladel en Micha Bakker m.b.v. Luna Maurer’s TypeTool / Papier: 250 gr Manteca / Drukwerk: Drukkerij Raddraaier, Amsterdam

Hoe zie je de toekomst van papier?
Ik denk dat de verschillen tussen de standaard en de meer bijzondere papiersoorten groter worden en dat het gebied daartussen langzaam verdwijnt. Aan de ene kant is dat ontzettend jammer maar aan de andere kant is het ook een uitdaging om daar als ontwerper een oplossing voor te vinden. Uiteindelijk is dat gepuzzel natuurlijk één van de dingen die ons vak zo spannend maakt!

Interview door De Monsterkamer met Rob van den Nieuwenhuizen